Czym jest gorączka?
Gorączka jest to reakcja obronna organizmu, która ostrzega o toczącym się procesie chorobowym. Jest związana z nasilonym wytwarzaniem cytokin gorączkotwórczych, które powodują aktywację enzymów (cyklooksygenaza) w podwzgórzu. Prowadzi to do zwiększonej produkcji prostaglandyn, które wpływają na termoregulację organizmu, czego konsekwencją jest wzrost temperatury ciała. Wzrost w zakresie 37,1–38,0°C nazywamy stanem podgorączkowym. Może mieć on pozytywny wpływ na przebieg infekcji. Jednak kiedy gorączce towarzyszy dyskomfort oraz złe samopoczucie, lub kiedy przekracza 38,5°C, należy wprowadzić leczenie farmakologiczne.
Działanie leków przeciwgorączkowych
Działanie leków na gorączkę polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn w podwzgórzu, w ośrodkowym układzie nerwowym. Mogą też oddziaływać na układ termoregulacji (gruczoły potowe, naczynia krwionośne), powodując większe oddawanie ciepła. Działają wielokierunkowo – przeciwbólowo, a niektóre również przeciwzapalnie.
Rodzaje leków na gorączkę
Leki przeciwgorączkowe to leki obniżające niefizjologicznie podwyższoną temperaturę ciała. Zwykle lekiem, który stosuje się w pierwszej kolejności, jest paracetamol. Przy doustnym podaniu potrafi obniżyć gorączkę już po 15-30 minutach. Jest to lek niezwykle bezpieczny, jeśli stosowana jest odpowiednia dawka. Niepożądane objawy pojawiają się w pojedynczych przypadkach i zazwyczaj mają łagodny przebieg. W sytuacji kiedy paracetamol nie obniża gorączki, a stan pacjenta na to pozwala, zalecane jest stosowanie NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych takich jak ibuprofen, ketoprofen, naproksen czy kwas acetylosalicylowy.
Mechanizmy działania bólu
Ból jest spowodowany zazwyczaj podrażnieniem receptorów bólowych obecnych w prawie całym organizmie. Odpowiednio silny bodziec oddziałujący na tkanki jak np. uraz mechaniczny, proces zapalny czy nowotworowy powoduje uwolnienie tzw. mediatorów zapalnych, które wpływają na pobudzenie receptorów bólowych. Bodziec bólowy przewodzony jest następnie włóknami nerwowymi do rdzenia kręgowego, po czym przedostaje się do ośrodków odpowiedzialnych za wrażenie bólu.
Ból może powstawać też w wyniku uszkodzenia lub ucisku nerwów obwodowych i korzeni nerwowych np. rwa kulszowa), a także może być odczuwalny przy uszkodzeniu ośrodków w mózgowiu, np. przy przebiegu udaru.
Jak pozbyć się bólu?
Substancje czynne preparatów przeciwbólowych krążą po całym organizmie, ale działają przede wszystkim w miejscu, gdzie tworzą się mediatory bólowe, najczęściej w tkankach obwodowych oraz w mózgu.
Paracetamol posiada właściwości przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy i przenika przez barierę krew-mózg. Paracetamol nie ma działania przeciwzapalnego, nie hamuje agregacji płytek krwi oraz nie wpływa też na proces krzepnięcia. Możliwe są jego inne działania takie jak pośrednie hamowanie przewodzenia sygnałów bólowych w rdzeniu kręgowym.
Paracetamol powszechnie stosuję się w leczeniu bólów o małym i umiarkowanym nasileniu, takich jak bóle głowy, zębów, mięśni, kości i stawów czy bolesne miesiączkowanie. Występuje w preparatach prostych oraz preparatów złożonych, takich jak leki na przeziębienie. Istotne jest, aby nie przekraczać zalecanego dawkowania, ponieważ przedawkowanie paracetamolu może wywołać ciężkie skutki uboczne i działania niepożądane.
NLPZ też należą do nienarkotycznych środków przeciwbólowych. Zaliczamy do nich naproksen, ketoprofen, diklofenak i ibuprofen, który jest stosowany w leczeniu stanów zapalnych, jednej z przyczyn bólu. Działa podobnie jak kwas acetylosalicylowy (czyli aspiryna, która wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz hamujące agregację płytek krwi) tylko w mniejszym stopniu hamuje zlepianie płytek i zmniejsza krzepliwość krwi. Ta popularna grupa leków może być stosowana w łagodzeniu bólu o nasileniu słabym do umiarkowanego różnego pochodzenia takimi jak ból głowy, ból zębów, bóle stawowo-mięśniowe, bóle menstruacyjne czy bóle zwyrodnieniowe.
Krople przeciwbólowe i krople na gorączkę
W sytuacji bólu i gorączki warto sięgnąć po preparaty w kroplach, które są bogate w naturalne składniki takie jak olejek cytrolenowy, olejek goździkowy, lawendowy, cytrynowy, olej z mięty pieprzowej, z kozy z cynamonowca i mentol. Świetnie sprawdzają się w bólach głowy, bólach mięśniowych, przy bolesnym miesiączkowaniu, w nerwobólach i w bólach spowodowanych wysiłkiem fizycznym. W ofercie dostępne są również krople do uszu, zalecane przy stanach zapalnych zewnętrznego przewodu słuchowego, a także przed jego płukaniem, jeśli w uchu jest obecna stwardniała woskowina. Krople na ból i krople przeciwgorączkowe są wygodnym rozwiązaniem dla dzieci, ponieważ gwarantują łatwe, precyzyjne dawkowanie i akceptację leku, dzięki pysznym, malinowym smakom.