Istotna rola cynku w diecie
Cynk jest pierwiastkiem, który ma wpływ na szereg procesów zachodzących w organizmie człowieka. Wśród nich można wyróżnić:
- wspieranie odporności, co zapobiega przeziębieniom i infekcjom,
- udział w przemianie białek, węglowodanów i tłuszczów,
- przyspieszenie procesu gojenia ran,
- pobudzenie pracy trzustki, prostaty i grasicy,
- zapobieganie demencji,
- wspomaganie pracy mózgu,
- korzystny wpływ na płodność,
- wzmocnienie stanu paznokci i włosów,
- wpływ na odczuwanie zapachu i smaku,
- korzystny wpływ na regularny cykl miesiączkowy,
- produkcję hormonów,
- ochronę przed wolnymi rodnikami.
Ponadto cynk jest wykorzystywany w leczeniu depresji, schizofrenii, trądziku młodzieńczego, różowatego, poparzeń, wyprysków, łuszczycy, a także łagodzi podrażnienia skóry, objawy chorób autoimmunologicznych, osteoporozy, zapaleń jelit, chorób wrzodowych czy hemoroidów.
Preparaty z cynkiem - odporność i ochrona przed wolnymi rodnikami
Cynk występuje powszechnie w całym organizmie. Najwięcej można go znaleźć w mięśniach, ale obecny jest także w tkance kostnej. Jest składnikiem wielu układów enzymatycznych, bierze udział w syntezie białek, DNA i RNA, a także uczestniczy w stabilizowaniu błon komórkowych.
Objawy i skutki niedoboru cynku - jakie występują najczęściej?
Kiedy zauważysz u siebie spadek odporności, może to wskazywać na niedobory cynku. Utwierdzić Cię w tym mogą dodatkowe objawy, takie jak:
● uczucie znużenia,
● brak apetytu,
● spadek libido,
● problemy skórne,
● sucha skóra,
● długie gojenie się ran,
● słabe włosy i paznokcie.
Przy dłuższych i głębokich niedoborach jest się narażonym na pogorszenie pamięci, chorobę Alzheimera, infekcje wirusowe i bakteryjne, utratę masy ciała, egzemę, rozstępy, łamliwe paznokcie i wypadające włosy oraz szybsze starzenie się ciała i skóry.
Ponadto w przypadku osób starszych deficyt przyczynia się do powstawania zwyrodnienia plamki żółtej, które może doprowadzić do ślepoty – dlatego nie należy bagatelizować pierwszych objawów.
Rola cynku w rozwoju dzieci - dlaczego jest taki istotny?
Cynk jest szczególnie ważny dla dzieci. Jego niedobór może:
● zahamować wzrost,
● opóźnić okres dojrzewania płciowego.
Przewlekłe niedobory mogą przyczynić się do niepłodności w przyszłości. Jeśli kobieta ciężarna ma niedobory cynku, może to powodować powstawanie wad płodowych u dziecka i niską masę urodzeniową. Zwiększa również prawdopodobieństwo poronienia.
Zapotrzebowanie na cynk - ile wynosi dla dziecka i dorosłego?
Średnie zapotrzebowanie wynosi około 10 mg, a dawka nie może przekraczać 40 mg. Jednak zalecana ilość cynku do spożycia w ciągu dnia może się różnić ze względu na wiek, a nawet płeć. Tak więc:
● w przypadku dzieci do pierwszego roku życia wymagana ilość cynku to 3 mg na dobę;
● dla dzieci w wieku od dwóch do dziewięciu lat porcja ta wynosi 5 mg na dobę;
● dziewczęta i kobiety powinny przyjmować 8–9 mg, kobiety ciężarne 11–12 mg, a kobiety karmiące piersią 12–13 mg na dobę;
● dla chłopców i mężczyzn zaleca się przyjmowanie 8–11 mg na dobę.
Zapotrzebowanie na cynk można pokryć, jeśli Twoja dieta będzie bogata w odpowiednie produkty spożywcze.
Dieta bogata w cynk - jakie produkty warto spożywać?
Produkty bogate w cynk to przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego i z tego źródła cynk jest też najlepiej przyswajany przez organizm. Są to:
● podroby, zwłaszcza wątróbka,
● mięso,
● ryby,
● ostrygi,
● jaja,
● nabiał.
Roślinne źródła cynku to natomiast:
● rośliny strączkowe,
● pestki słonecznika,
● pestki dyni,
● migdały,
● kakao,
● kiełki,
● wyroby pszenne,
● czosnek,
● cebula,
● pełnoziarniste produkty zbożowe.
Zawartość cynku w produktach jest zależna od ilości tego pierwiastka w glebie. Nawozy fosforanowe i wapniowe znacznie ograniczają jego pobór. Istnieją też składniki zmniejszające wchłanianie cynku, jak np. żelazo pochodzenia roślinnego, miedź, wapń i szczawiany (obecne np. w szczawiu, szpinaku, rabarbarze czy herbacie) i fityniany.
Jeśli nie jesteś w stanie dostarczyć odpowiedniej dawki cynku z pożywienia, co zdarza się np. przy dietach wegańskich, można dodać do diety preparaty z cynkiem dostępne w aptekach.
Preparaty z cynkiem - jakie są dostępne?
W ofercie apteki dostępne są produkty uzupełniające codzienną dietę w cynk, czyli suplementy diety. Są to preparaty, które mogą stanowić dodatek do odpowiednio zbilansowanych posiłków, ale nie alternatywę dla nich.
Dostępne są takie preparaty, jak:
● cynk w tabletkach i kapsułkach – zawarte w nich substancje aktywne wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Co więcej, pomagają chronić komórki przed stresem oksydacyjnym, zachować zdrową skórę, włosy i paznokcie oraz równowagę kwasowo-zasadową. Wspomagają też procesy, które mają korzystny wpływ na zdrowie kości i prawidłowy metabolizm witaminy A. Warte uwagi są kompleksy przeciwutleniaczy, czyli produkty zawierające w swoim składzie oprócz cynku np. także selen, który pomaga utrzymać prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i rozrodczego oraz tarczycy. Dostępne są także tabletki, które zawierają kwercetynę z cynkiem i miedzią. Składniki te wspierają utrzymanie właściwej równowagi kwasowo-zasadowej;
● cynk w syropie – płynny preparat jest przeznaczony głównie dla osób starszych, ale można po niego także sięgnąć jeśli ma się np. problemy z połykaniem tabletek. Syropy są polecane w okresie osłabionej odporności. Preparat w płynie dostępny w opcji z żelazem może sprawdzić się jako wsparcie m.in. przy obfitych menstruacjach, a także jako pomoc w zapobieganiu niedokrwistości i po antybiotykoterapii. W naszej ofercie dostępne są także suplementy w płynie, które oprócz cynku zawierają witaminę C. Połączenie tych składników aktywnych wspiera poprawę odporności na infekcje i przeziębienia;
● naturalny cynk w tabletkach musujących – w składzie produktów znajdują się różnorodne witaminy z cynkiem, np. C czy A. Te połączenia składników wspierają m.in. prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a także ochronę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Suplementy diety w postaci musujących tabletek sprawdzą się u osób, które boją się lub nie potrafią połykać kapsułek. Wystarczy rozpuścić jedną tabletkę w szklance wody, aby przyrządzić łatwy do spożycia napój.
W tej kategorii dostępne są wyłącznie suplementy diety.
Leki z cynkiem bez recepty znajdziesz też w naszej pozostałej ofercie, np. w zakładce wzmocnienie odporności. Dostępne są tam m.in. leki przeciwwirusowe OTC z dodatkiem cynku, których składniki przyczyniają się do szybszego ustąpienia objawów przeziębienia i redukcji częstotliwości występowania różnych chorób.
Cynk dla dzieci - jakie produkty są dostępne?
W aptece znajdziesz także preparaty z cynkiem dla dzieci, np. w formie:
● żelek – w ich składzie znajdują się także witaminy i ekstrakty roślinne np. z bzu czarnego; składniki te pomagają w utrzymaniu prawidłowej pracy układu immunologicznego pociech,
● syropów – mają przyjemny aromat, dzięki czemu są chętnie spożywane przez dzieci.
Wszystkie nasze suplementy diety z dodatkiem cynku są przeznaczone do stosowania przez dzieci od 3. roku życia.
Spożywanie suplementów diety z cynkiem - w jakiej ilości?
Cynk w tabletkach, a także innych formach, należy spożywać wyłącznie według wskazówek udzielonych przez farmaceutę albo lekarza lub tych umieszczonych w ulotce. Dzięki temu nie przekroczysz zalecanej dziennej porcji.
Jednocześnie warto pamiętać, że cynk słabo wchłania się w przewodzie pokarmowym. Do krwi trafia ostatecznie 20–40% spożytego pierwiastka, a pozostała ilość jest wydalana z kałem. Zatem nadmiary cynku się raczej nie zdarzają, zwłaszcza jeśli pobierasz pierwiastek wyłącznie z pożywienia.
O wiele łatwiej jest doprowadzić do niedoborów cynku. Szczególnie prawdopodobne jest to w przypadkach karmienia pozajelitowego bez odpowiedniego spożycia tego pierwiastka oraz przy przewlekłych chorobach jelit, przetokach jelitowych i w niektórych schorzeniach dermatologicznych.
Przedawkowanie cynku - jakie są jego skutki?
Ryzyko przedawkowania pojawia się głównie przy długotrwałym i nieodpowiednim stosowaniu suplementów z cynkiem. Objawy zbyt dużej ilości cynku w organizmie są dość typowe, jak np. te podczas zatrucia. Najczęściej występują:
● bóle brzucha,
● bóle i zawroty głowy,
● biegunka,
● nudności,
● wymioty,
● osłabienie,
● podrażnienie jelit,
● metaliczny posmak w ustach,
● nadmierne pocenie się.
Co ważne, nadmierne spożycie cynku może doprowadzić do zaburzeń gospodarki miedzią. Wówczas może powstać ryzyko rozwoju poważnej postaci niedokrwistości.
Dlatego tak ważne jest, aby podczas spożywania jakichkolwiek produktów z dodatkiem cynku zachować ostrożność i stosować się do wskazówek zamieszczonych na opakowaniu lub udzielonych przez farmaceutę albo lekarza. Należy również unikać sięgania po preparaty z cynkiem bez wyraźnej przyczyny. Codzienna dieta bogata w różne produkty spożywcze z powodzeniem pokrywa dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek.