Czym jest sól fizjologiczna?
Sól fizjologiczna to roztwór wody i soli, czyli chlorku sodu (NaCl), spełniający szereg różnych funkcji. Sól fizjologiczna dostępna w aptekach jest roztworem izotonicznym, czyli o stężeniu takim samym jak stężenie płynów ustrojowych - 0,9% (0,9 chlorku sodu na litr wody). Sód i chlor są naturalnymi składnikami płynu międzykomórkowego, a ich jony biorą udział w procesach fizjologicznych obejmujących ciśnienie krwi i pracę układu nerwowego. Sól fizjologiczna posiada sole mineralne, które uzupełniają utracone płyny w organizmie. Jest wykorzystywana zarówno w szpitalach, jak i podczas domowej pielęgnacji i terapii. Roztwór dostępny jest w każdej aptece, lecz można go z łatwością wykonać samodzielnie. Do przygotowania potrzebne będzie 0,9 g oczyszczonej, niejodowanej soli kuchennej i 100 g przefiltrowanej lub destylowanej wody. Sól fizjologiczna jest skuteczna i neutralna, nie powoduje podrażnień i ma właściwości nawilżające. W aptekach można znaleźć także roztwory ze stężeniem powyżej 0,9%, które służą do nebulizacji.
Do czego sprawdzi się sól fizjologiczna dla dzieci?
Sól fizjologiczna dla dzieci znajduje zastosowanie w kilku czynnościach związanych z toaletą niemowląt. Z uwagi na swoją neutralność może być stosowana już od pierwszych dni życia. Doskonale sprawdza się do codziennego przemywania oczu maluchów, czyszczenia i nawilżania noska, łagodzenia kataru, do przemywania rany pępka i innych zranień, do inhalacji i nebulizacji. Badania wykazały, że inhalacje przy użyciu soli fizjologicznej wspomagają leczenie zatok przynosowych, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, nieżytu nosa, nieżytu gardła itd. W szpitalach sól fizjologiczna podawana jest w postaci kroplówki nawadniającej, sprawdzającej się przy utracie płynów i krwi na skutek np. wymiotów czy biegunek. Roztwór soli fizjologicznej służy także do rozpuszczania leków i mycia sprzętu medycznego.
Sól fizjologiczna dla dzieci ma wszechstronne zastosowanie:
● do płukania i oczyszczania suchego lub zatkanego nosa,
● do płukania uszu,
● do przemywania lub płukania oczu,
● do przemywania drobnych ran i skaleczeń,
● do rozcieńczania preparatów stosowanych w trakcie inhalacji i nebulizacji,
● do mycia sprzętu medycznego.
W jaki sposób stosować sól fizjologiczną?
Sól fizjologiczna dla niemowląt sprawdzi się do czyszczenia noska. Aplikacja polega na zakropleniu preparatu do nosa, po czym można użyć dowolnego aspiratora w celu oczyszczenia przewodów nosowych. Zabieg można powtarzać do trzech razy dziennie. Dzięki temu śluzówka będzie stale nawilżona, a na znajdujących się w niej rzęskach nie będą osadzać się zanieczyszczenia pochodzące z powietrza i chorobotwórcze bakterie. Niewyczyszczony nos jest idealnym środowiskiem do rozprzestrzeniania się choroby. Sól fizjologiczna do nosa pomoże też zwalczyć katar u dziecka, które nie potrafi jeszcze samodzielnie wydmuchać nosa.
Roztwór stosowany jest także do przemywania oczu. Dzięki stężeniu identycznym jak we łzach mamy pewność, że sól fizjologiczna do oczu dla niemowląt nie wywoła podrażnienia śluzówki gałki ocznej. Sól fizjologiczna usuwa nagromadzoną w kącikach oczu wydzielinę, której pozostawienie może doprowadzić do rozwoju bakterii i powstania infekcji. Aby przemyć maluszkowi oczy, należy delikatnie przechylić jego główkę na bok i namoczonym wacikiem lekko przetrzeć oczy, od zewnętrznej do wewnętrznej strony. Jeśli oczka dalej będą zanieczyszczone, do kolejnego przetarcia należy użyć nowego wacika.
Jaka sól fizjologiczna do nebulizacji?
Nebulizacja polega na podawaniu leków drogą wziewną (w postaci aerozolu) przy użyciu specjalnego inhalatora. Ta metoda sprawia, że lek trafia bezpośrednio do dróg oddechowych, co przyspiesza leczenie i pozwala zastosować mniejszą dawkę preparatu. Nebulizacje wykonywane są przy użyciu wyższego stężenia chlorku sodu, dlatego w tym przypadku nie sprawdzi się sól fizjologiczna do przemywania ran (0,9%). Najczęściej do zabiegu wykorzystywana jest sól fizjologiczna o stężeniu 1,5% lub 3%. Nebulizacje sprawdzają się przy przeziębieniach, zapaleniach oskrzeli, katarze czy chorych zatokach. Sól fizjologiczna do nebulizacji sprzedawana jest w ampułkach 5 ml. Jedna ampułka służy do przeprowadzenia jednego zabiegu. Do kolejnej nebulizacji należy wykorzystać nową ampułkę. Dotyczy to również inhalacji i zabiegów pielęgnacyjnych z wykorzystaniem soli fizjologicznej.
Sól fizjologiczna do inhalacji - na co pomaga?
Inhalacja z wykorzystaniem soli fizjologicznej sprawia, że zalegająca wydzielina zaczyna się odrywać. Jest to także świetny sposób na nawilżenie przesuszonych i podrażnionych dróg oddechowych, dlatego sól fizjologiczna do inhalacji może być stosowana przez dzieci i osoby dorosłe zmagające się z kaszlem i katarem.
Inhalacje przy użyciu soli fizjologicznej przynoszą ulgę podczas trwania infekcji. Nawilżają przewody nosowe i krtań, co ułatwia przechodzenie infekcji przez dziecko i zapobiega zaostrzeniu objawów. Rozpylona mgiełka ma działanie łagodzące, dlatego sprawdzi się przy podrażnieniach wywołanych katarem i kaszlem. Sól fizjologiczna dla noworodka rozrzedza zalegającą wydzielinę, co skutkuje szybszym spływaniem. Roztwór wody i chlorku sodu sprawdza się w terapii inhalacyjnej jako wsparcie leczenia takich chorób jak zapalenie oskrzelików, ostre zapalenie oskrzeli, mukowiscydoza czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Sól fizjologiczna może być również stosowana jako nośnik dla innych leków przeznaczonych do inhalacji.
Czym różni się inhalacja od nebulizacji?
Inhalacja bywa bardzo często mylona z nebulizacją, jednak obie metody znacząco się od siebie różnią. W trakcie nebulizacji lek zostaje dostarczony do dróg oddechowych w postaci aerozolu, a pacjent wdycha preparat w formie mgiełki. Do przeprowadzenia zabiegu niezbędny jest specjalistyczny sprzęt nazywany nebulizatorem. Nebulizację można stosować profilaktycznie lub leczniczo, w terapii dolegliwości towarzyszących astmie, POChP, zapaleniu oskrzeli, nieżytowi nosa, przeziębieniu czy zapaleniu zatok. Nebulizacja umożliwia podawanie zarówno soli fizjologicznej, jak i antybiotyków.
Z kolei inhalacja polega na wdychaniu pary zawierającej substancje lecznicze, takie jak zioła, leki czy olejki eteryczne. Do przeprowadzania inhalacji wykorzystuje się urządzenia zwane inhalatorami. Inhalacje nawilżają drogi oddechowe i wspierają leczenie przeziębienia, zapalenia zatok, astmy, chorób krtani, zapalenia oskrzeli czy zapalenia płuc.
Rodzaj zabiegu należy dopasować do dolegliwości. Nebulizacja umożliwia podawanie leków w formie aerozolu – ta metoda jest szybsza i skuteczniejsza niż podawanie doustne i jelitowe. Zabieg pozwala też na zastosowanie mniejszej ilości leku, co redukuje ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Z kolei inhalacja doskonale sprawdza się w rozrzedzaniu zalegającej w płucach wydzieliny, dlatego jest najczęściej wybierana jako wsparcie w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, którym towarzyszy mokry kaszel. Sól fizjologiczna dostępna w naszej aptece nadaje się zarówno do zabiegów inhalacji, jak i nebulizacji. Ampułki mogą być stosowane z dowolnymi inhalatorami i nebulizatorami.
Jak dawkować sól fizjologiczną?
Dawkowanie soli fizjologicznej zależne jest od stanu zdrowia pacjenta, wieku, wagi i stężeniu elektrolitów, dlatego ustalane jest indywidualnie. Do inhalacji używa się jednej ampułki roztworu, 2-4 razy dziennie, przy wkraplaniu dawkowanie wynosi 1 kropla 3-4 razy dziennie, natomiast dożylnie dozowana jest dawka 1-4l/d, przy iniekcji z prędkością do 500 ml/h.
Przeciwwskazania do stosowania soli fizjologicznej
W trakcie stosowania soli nie należy używać innych leków, które zawierają jony chlorkowe i sodowe. Sól fizjologiczna 500 ml niewskazana jest w przypadku osób cierpiących na głębokie zaburzenia gospodarki elektrolitowej, z niewydolnością serca i nerek, z obrzękiem płuc czy z przewodnieniem organizmu. Roztwór soli fizjologicznej nie nadaje się również do stosowania przez osoby nadwrażliwe na którykolwiek składnik preparatu. Nie można stosować soli fizjologicznej w ampułkach do iniekcji, dlatego roztwór nie nadaje się do wstrzykiwania domięśniowego. Stosowanie preparatu należy przerwać w przypadku skurczu oskrzeli lub uporczywego kaszlu, a następnie skonsultować się z lekarzem.