Hormonami szczęścia nazywane są nie tylko endorfiny, ale również dopamina. Odgrywa ona rolę neuroprzekaźnika w układzie nerwowym, który działa na trzy obszary – motorykę, równowagę hormonalną oraz emocjonalną. Groźny jest zarówno jej nadmiar, jak i niedobór. Czym właściwie jest dopamina i dlaczego jej potrzebujemy?
Produkty wspomagające w stosowaniu diety
Dopamina – co to jest?
Dopamina to związek chemiczny z grupy katecholamin, który naturalnie występuje w naszym organizmie. Produkowany jest przez komórki nerwowe mózgu oraz w rdzeniu kręgowym. “Hormon szczęścia” (choć tak naprawdę hormonem nie jest) jako neuroprzekaźnik reguluje m.in. pracę pozapiramidowego układu nerwowego. Chodzi o utrzymanie prawidłowego napięcia mięśniowego oraz koordynację naszych ruchów. Związek ten wpływa również na pracę przysadki mózgowej, a konkretnie na proces wytwarzania prolaktyny, gonadotropiny oraz somatotropiny (hormonu wzrostu).
Dodatkowo neuroprzekaźnik stymuluje pracę układu limbicznego, który odpowiada m.in. za nasz stan emocjonalny, w tym motywację, funkcję zapamiętywania, koncentrację, czy prawidłowe procesy myślowe. Dopamina jest łącznikiem neuronów z układem limbicznym i uczestniczy w tzw. systemie nagrody. Dlatego odczuwamy ekscytację np. w trakcie gier hazardowych, czy podczas skoku na bungee. Wyrzut dopaminy sprawia także, że kiedy jesteśmy zakochani, czujemy euforię i “motyle w brzuch”. Dopamina ma też bardzo duży wpływ na macierzyństwo. To m.in. dlatego matka pomimo zmęczenia czuje silną potrzebę stałej opieki nad dzieckiem. Reasumując, dopamina znacząco wzmacnia nasze emocjonalne odczucia.
Ponadto ma swoje zadania w układzie pokarmowym (pobudza perystaltykę jelit), immunologicznym (poprawia odporność organizmu) oraz szkieletowym (zwiększa wytrzymałość kości).
Preparaty wspomagające pracę układu nerwowego
Nadmiar dopaminy w organizmie
Norma dopaminy podczas badania krwi powinna wynosić poniżej 888 pmol/l, czyli 136 pg/ml. W przypadku wyższych wartości mówimy o jej nadmiarze. Ze względu na stres lub stan emocjonalny poziom neuroprzekaźnika może być zawyżony. Wówczas należałoby wykonać badanie moczu (jeśli zaleci je lekarz).
O nadmiarze dopaminy w organizmie może świadczyć m.in. notoryczne rozkojarzenie, natłok myśli, urojenia oraz zaburzone postrzeganie rzeczywistości. Naukowcy uważają, że nadmierna aktywność neuronów, których neuroprzekaźnikiem jest dopamina, prawdopodobnie może być powiązana z pląsawicą Huntingtona, czyli chorobą układu nerwowego. Charakteryzuje się ona obniżonym napięciem mięśniowym oraz niezależnych od woli chorego gwałtownych ruchów i drżenia kończyn. Nadmiar dopaminy nie jest jednak bezpośrednią przyczyną tego schorzenia. Pląsawica to pierwotna choroba układu nerwowego lub wynikająca z urazu, czy przyjmowania niektórych leków.
Na zaburzenia uwalniania dopaminy bezpośrednio wpływają za to substancje uzależniające. Można powiedzieć, że upośledzają one cały proces, ponieważ z czasem potrzebne są coraz większe dawki “pobudzacza” (np. nikotyny, narkotyków), aby osiągnąć poziom dopaminy, do której przyzwyczajony został organizm.
Do wysokiego poziomu tego związku w organizmie może prowadzić także nadmierne picie zielonej herbaty. Zawiera ona enzymy prowadzące do rozpadu dopaminy.
Dopamina – niedobór też może być groźny
Niedobór dopaminy w organizmie jest równie niepokojący, jak jej nadmiar. Jeżeli odczuwamy chroniczne zmęczenie, brak energii, napięcie oraz lęk albo nie mamy chęci do wykonania najprostszych czynności, może to świadczyć właśnie o niskim poziomie tego neuroprzekaźnika. Charakterystyczne są również stany depresyjne oraz zwiększone łaknienie, porównywalne do głodu narkotykowego.
To nie wszystko, bo zbyt niski poziom dopaminy może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona, co wynika z uszkodzenia neuronów istoty czarnej, czyli części śródmózgowia. Wraz z tym pojawiają się takie objawy jak sztywnienie mięśni, zaburzenia mowy, czy pogorszenie koordynacji ruchowej chorego.
