Melatonina jest składnikiem wielu popularnych leków bez recepty, które obiecują nam lepszy sen. Ile w tym prawdy? Jak melatonina wpływa na nasz sen i czy możemy ją bezpiecznie stosować bez konsultacji lekarskiej? Więcej w naszym tekście.

Co to jest melatonina?

Inaczej mówiąc jest to hormon, czyli organiczny związek chemiczny syntezowany u człowieka w szyszynce. Szyszynka natomiast jest to niewielki gruczoł dokrewny. Melatonina natomiast w dużym uproszczeniu jest pochodną tryptofanu, którego pobieramy z pożywienia, np. w drobiu, warzywach strączkowych, przetworach mlecznych i tym podobnych. Uwalnianie melatoniny w naszych organizmach następuje, gdy do gałek ocznych dociera mniej światła białego. Jest to impuls dla całego naszego organizmu, iż nadszedł czas na sen. Oznacza to, iż melatonina odpowiada za rytm dobowy snu i czuwania. Jej wydzielanie znacząco obniża się, gdy do naszego oka dociera intensywne światło białe. Największa aktywność szyszynka w przypadku melatoniny wykazuje między 24 a 3 w nocy. Dzieci do 20 tygodnia nie wytwarzają jej wcale (sen reguluje głód), a u osób starszych zauważalne jest jej niższe stężenie. Substancję odkryto w 1958 roku.

Kiedy możemy zażywać melatoninę?

Zastosowanie syntetycznej wersji hormonu ma swoje uzasadnienie głównie w wypadku leczenia chronicznej bezsenności. Stosowanie melatoniny ma wówczas za zadanie możliwie jak najdokładniej wyregulować jakość snu i rytm dobowy. Melatonina jest także sugerowana w niektórych przypadkach depresji, w których dodatkowo występują również kłopoty ze snem. Innymi powodem, dla którego możemy ją zażywać, jest tzw. jet-lag, czyli trudności z przystosowaniem się do życia (brak koncentracji, ospałość) po długiej podróży samolotem i zmianie kilku stref czasowych. Czasami poleca się ją na okres pomiędzy zmianami czasu, tj. jesień, zimę i wczesną wiosnę, kiedy cierpimy z powodu obniżonego nastroju i braku światła dziennego. Pomaga także w zaśnięciu podczas innych dolegliwości, np. szumów i pisków usznych.

Inne właściwości

Prowadzone badania nad właściwościami melatoniny wskazują również na kilka innych jej cech. Jedną z nich jest zdolność do likwidowania wolnych rodników, co przyczynia się do lepszej profilaktyki antynowotworowej. Jednak badania przeprowadzone w czasie terapii nowotworowej nie pozwoliły na wysunięcie daleko idących wniosków. Melatonina może również pomóc podczas klasterowych bólów głowy. Ponadto wiadomo, iż substancja ta wpływ na układ odpornościowy. Szczegóły tego oddziaływania nie są dokładnie poznane, jednak uważa się, iż melatonina może wzbudzać produkcję cytokin. Są to białka wpływające na wzrost i pobudzenie komórek, które biorą udział w odpowiedzi odpornościowej naszych organizmów. Pozwala to na “nadrobienie” ubytków w układzie odpornościowym.

Dawkowanie

Suplementy z melatoniną, podobnie jak każdy inny specyfik, najlepiej zażywać w konsultacji z lekarzem. Wprawdzie substancja ta nie wywołuje większych działań niepożądanych (są to np. rzadkie koszmary senne), niemniej jej zastosowanie nie może być długotrwałe. Kurację preparatem nie należy rozciągać w czasie – o szczegółach powinien poinformować lekarz. O ile nie ma innego zalecenia, melatoninę powinno się zażywać na ok. 30 minut (do godziny) przed zaśnięciem. Nie zaleca się jej mieszanie z alkoholem oraz w przypadku ciąży i chorób wątroby. Aby jej efekt był pełny, należy zachować odpowiednią higienę snu. Polega ona na m.in. wyciszeniu się, utrzymaniu stałych pór kładzenia się do łóżka czy wyłączenie ekranów (TV, smartfon) na przynajmniej pół godziny przed snem. Ważne również, aby nie objadać się przed snem. Ostatni posiłek powinniśmy zjeść na dwie godziny przed pójściem do łóżka.