Jedną z najczęściej występujących wad wzroku jest miopia, czyli krótkowzroczność. Nawet ponad miliard osób na całym świecie cierpi z tego powodu. Charakteryzuje się dobrym widzeniem tego, co znajduje się blisko. Z kolei obiekty oddalone stają się nieostre i rozmazane. Przyjrzyjmy się przyczynom, objawom oraz metodom leczenia krótkowzroczności.

Krótkowzroczność – jej charakterystyka i występowanie

Krótkowzroczność to dość powszechna wada wzroku. Co więcej, od lat 50. ubiegłego wieku odnotowuje się stały wzrost występowania miopii. To świadczy o jednym – nie tylko uwarunkowania genetyczne są winne, ale także czynniki środowiskowe. Oczywiście dzieci, których co najmniej jeden z rodziców cierpi z powodu krótkowzroczności, mają znacznie większe szanse na pojawienie się tej wady. Jednak ryzyko wzrasta w związku z określonym stylem życia, kiedy dochodzi do nadmiernego przeciążenia i wydłużenia gałki ocznej z powodu długotrwałego wpatrywania się w obiekty znajdujące się blisko. Problem dotyczy osób często korzystających ze smartfonu czy komputera, ale także wykonujących prace manualne z użyciem drobnych elementów. Czynnikiem ryzyka okazuje się również wcześniactwo, a zwłaszcza retinopatia wcześniaków. Miopia zdecydowanie powszechniej występuje u Azjatów i bardziej narażone są kobiety.

Problem dotyczy ludzi w każdym wieku, aczkolwiek zazwyczaj do rozwoju krótkowzroczności dochodzi w dzieciństwie lub wieku dojrzewania. Bardzo ważne, aby od razu po postawieniu diagnozy podjąć działania lecznicze i ochronne. W ten sposób nie tylko zwiększa się szansę na niepogłębienie wady, ale także zapewnia się większy komfort widzenia.

Rodzaje miopii w zależności od przyczyny

W przebiegu miopii równoległe promienie świetlne skupiają obraz przed siatkówką z powodu zbyt dużej łamliwości rogówki i wtedy mamy do czynienia z dość rzadko występującą krótkowzrocznością rogówkową. W przypadku zbyt dużej kulistości soczewki i zmiany jej mocy łamiącej dochodzi do pojawienia się miopii soczewkowej. Budowa całego układu optycznego jest wtedy prawidłowa, natomiast problem wynika ze zmian chorobowych skutkujących zmętnieniem soczewki. Ten rodzaj wady ma charakter krótkowzroczności refrakcyjnej i czasami towarzyszy cukrzycy albo pojawia się w początkowej fazie zaćmy. Przyczyny tkwią też w zbyt wydłużonej gałce ocznej, a wówczas dochodzi do krótkowzroczności osiowej. To zdecydowanie najczęstszy typ tej wady wzroku, rozwijający się zazwyczaj w okresie dojrzewania. Stopień zaawansowania tej wady wyraża się w dioptriach z symbolem ujemnym. Do -3 dioptrii mamy do czynienia z małą wadą, zakres od -3 do -7 oznacza średnią krótkowzroczność, a po przekroczeniu -7 dioptrii dużą i wtedy występują zmiany zwyrodnieniowe.

Warto też pamiętać, że efektem stosowania miejscowego niektórych leków mogą być zaburzenia w układzie refrakcyjnym oka, kiedy jego elementy stają się zbyt wypukłe, natomiast w normie pozostaje długość gałki ocznej. Dochodzi wtedy do krótkowzroczności krzywiznowej. Bez względu na przyczynę, to zawsze skutek jest ten sam – skupienie promieni świetlnych przed siatkówką.

Krótkowzroczność – objawy i leczenie

Osoby cierpiące z powodu tej wady wzroku zachowują zdolność wyraźnego widzenia obiektów znajdujących się blisko przy dużych problemach przy patrzeniu w dal. Odległe przedmioty są po prostu rozmazane. Krótkowidz zazwyczaj mruży oczy, kiedy patrzy na coś położonego dalej i ma to swoje uzasadnienie. W ten sposób mniej rozproszony staje się obraz na siatkówce, co automatycznie poprawia ostrość widzenia. Nazwa miopia nie jest zatem przypadkowa – myopia po grecku znaczy mrużyć. Zaburzeniom widzenia towarzyszy też ból głowy, szczególnie u dzieci. Ponadto pojawia się zmęczenie i uczucie napięcia gałek ocznych.

Rodzaj oraz wielkość wady ustala się poprzez wykonanie skiaskopii bądź refraktometrii. W celu skorygowania krótkowzroczności stosuje się soczewki rozpraszające (ewentualnie wklęsło-wypukłe) – można dobrać okulary korekcyjne albo soczewki kontaktowe. Jeżeli miopia nie przekracza 5D, to u dzieci i młodzieży często wykorzystywaną metodą leczenia jest ortokorekcja polegająca na zakładaniu na noc specjalnych soczewek kontaktowych spłaszczających przednią powierzchnię rogówki. U osób dorosłych wykonuje się zazwyczaj laserowe zabiegi modelujące rogówkę, aby zmniejszyć jej moc łamiącą.

Po zakończeniu leczenia 2 razy w roku konieczna jest kontrola okulistyczna, ale również systematyczne przestrzeganie zasad higieny pracy wzrokowej. Ważne, aby utrzymywać odpowiednią odległość oczu od ekranu, monitora czy książki. Nie należy też czytać na leżąco, robić przerwy w pracy wzrokowej i oczywiście zadbać o dobre oświetlenie. Takie działania połączone z wykonywanymi kilka razy dziennie ćwiczeniami rozluźniającymi akomodację wykazują nawet działanie prewencyjne. Ćwiczenia są banalnie proste – wystarczy przez kilka minut patrzeć na obiekt znajdujący się w oddali. Warto pamiętać, że krótkowzroczność może się pogłębiać, jeżeli nie koryguje się wady refrakcji. Jednocześnie pojawia się wtedy łzawienie oczu, nadmierne mruganie, przewlekłe zapalenie spojówek lub przewlekłe zapalenie brzegów powiek, a także ból oczu i głowy.

Czy można zapobiec krótkowzroczności?

Trudno jednoznacznie powiedzieć, czy jest to możliwe. Krótkowzroczność możemy głównie hamować poprzez ćwiczenia i higienę wzroku, o której wspomnieliśmy powyżej. Znaczenie w przypadku wzroku ma również dieta. Powinna być pełna witaminy A oraz luteiny, co pomaga zachować ostrość widzenia przez dłuższy czas. Więcej o tym, jak dbać o prawidłowy wzrok, przeczytasz w tym artykule.