Zapalenie krtani jest jedną z najczęstszych infekcji górnych dróg oddechowych, które mogą przytrafić się o każdej porze roku. U dorosłych choroba ta powoduje głównie dyskomfort, chrypkę i uporczywy ból gardła, jednak u dzieci może doprowadzić do nagłego zwężenia dróg oddechowych i zaburzeń oddychania. Jakie są objawy zapalenia krtani u dzieci i dorosłych, jak wygląda leczenie choroby i czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?

Zapalenie krtani – przyczyny

Pod pojęciem zapalenia krtani rozumieć należy stan zapalny, który obejmuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych. By zrozumieć etiologię choroby, warto zwrócić uwagę na anatomię układu oddechowego człowieka. Krtań znajduje się pomiędzy gardłem a tchawicą, dlatego też jest bardziej narażona na powstawanie stanów zapalnych. Zapalenie krtani jest schorzeniem, z którym zmagają się głównie osoby nadwyrężające swój głos z racji wykonywanego zawodu, np. nauczyciele, prezenterzy radiowi, aktorzy.

Pamiętajmy, że zapalenie krtani może nas spotkać o każdej porze roku – w okresie jesienno-zimowym powodem zakażenia może być wyjście z ogrzewanego budynku na mróz, natomiast latem przyczyną choroby jest przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach lub sięganie po zimne napoje. Wiosną ryzyko zapalenia krtani rośnie natomiast u alergików, u których śluzówka dróg oddechowych jest bardziej narażona na wszelkie podrażnienia (podobna sytuacja dotyczy palaczy).

To, czy zapalenie krtani jest zaraźliwe, zależy zatem od tego, jakie drobnoustroje chorobotwórcze je wywołują. W wielu przypadkach choroba ta jest następstwem przebytej wcześniej infekcji wirusowej, spowodowanej przez adenowirusy oraz rinowirusy, a także wirusy grypy i paragrypy.

Zapalenie krtani – rodzaje

Biorąc pod uwagę przebieg choroby, mówi się o ostrym lub przewlekłym zapaleniu krtani. Ostre zapalenie krtani pojawia się zazwyczaj nagle jako efekt rozwijającej się infekcji wirusowej lub bakteryjnej w górnych drogach oddechowych. Objawy choroby mogą utrzymywać się nawet przez trzy tygodnie.

Zapalenie przewlekłe wynika z długotrwałego stanu zapalnego w okolicach krtani i związane jest z refluksem żołądkowo-przełykowym, nadużywaniem głosu lub podrażnieniem strun głosowych przez dym papierosowy, czy też alergeny wziewne. Objawy choroby utrzymują się w tym przypadku przez ponad 3 tygodnie.

Drugim stosowanym w medycynie podziałem jest rozróżnienie zapalenia krtani z uwagi na lokalizację schorzenia. Wyróżnia się tu:

• ostre zapalenie nagłośni – stan zapalny występujący najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym, wywoływany głównie przez bakterie;
• zapalenie głośni, czyli inaczej fałdów głosowych;
• podgłośniowe zapalenie krtani (krup) – choroba wirusowa, występująca zazwyczaj u dzieci od 6 miesiąca do 5. roku życia;
• ostre zapalenie tchawicy, krtani i oskrzeli – infekcja ta pojawia się stosunkowo rzadko i wiąże się z dusznościami, wysoką gorączką oraz szczekającym kaszlem. W przypadku dużych problemów z oddychaniem konieczne jest natychmiastowe zgłoszenie się do szpitala.

Zapalenie krtani – objawy

Jeżeli mamy do czynienia z podgłośniowym zapaleniem krtani u dziecka, objawy pojawiają się z reguły po 2-3 dniach od momentu wystąpienia stanu zapalnego w górnych drogach oddechowych. Choroba objawia się wówczas:

• napadowym kaszlem (kaszel jest suchy i szczekający, najczęściej pojawia się w godzinach nocnych);
• świstem podczas oddychania;
• przyspieszonym oddechem;
• dusznościami;
• bólem gardła;
• katarem;
• podwyższoną temperaturą ciała.

Ze względu na różnice pomiędzy budową krtani u dorosłych i dzieci, najmłodsi są szczególnie narażeni na ciężki przebieg choroby. U dzieci część podgłośniowa jest bardzo wąska, dlatego też nawet niewielkie jej zwężenie może doprowadzić do trudności w oddychaniu i duszności.

Nadgłośniowe zapalenie krtani w wielu przypadkach rozpoczyna się podobnie jak większość infekcji górnych dróg oddechowych. Po kilku godzinach od wystąpienia objawów dochodzi jednak do ostrych duszności i niewydolności oddechowej, co jest spowodowane nagłym wzrostem obrzęki w okolicy nadgłośniowej krtani i utrudnionym przepływem powietrza w kierunku płuc. U pacjentów obserwuje się również zmianę głosu (tzw. barani głos), który może przejść w bezgłos.

Wśród najczęstszych objawów występujących u pacjentów z przewlekłym zapaleniem krtani wymienia się uporczywą chrypę, uczucie zalegania wydzieliny w krtani, kaszel, drapanie w gardle oraz szybkie męczenie się głosu.

Zapalenie krtani – leczenie

W zależności od etiologii choroby, leczenie zapalenia krtani może przebiegać w różny sposób. Kluczową kwestią na tym etapie jest prawidłowe rozpoznanie źródła choroby przez lekarza, który bierze pod uwagę wywiad przeprowadzony z pacjentem oraz badanie stanu strun głosowych. Jest to szczególnie ważne w przypadku najmłodszych, które są bardziej narażone na ciężki przebieg choroby. Jeżeli czynnikiem wywołującym zakażenie jest bakteria, wówczas lekarz zleca pacjentowi antybiotykoterapię.

Najczęściej jednak stan zapalny krtani jest infekcją wirusową, w związku z tym nie ma jednego konkretnego leku na zapalenie krtani. Leczenie trwa wówczas od kilku do kilkunastu dni i wiąże się z koniecznością oszczędzania głosu i nawilżania strun głosowych. Przydatne mogą być także leki bez recepty na zapalenie krtani o właściwościach przeciwzapalnych, w tym m.in. aerozole na ból gardła, tabletki do ssania, syropy przeciwkaszlowe lub syropy rozrzedzające wydzielinę.

Co na zapalenie krtani w domu? Domowe sposoby na zapalenie krtani

W większości przypadków leczenie zapalenia krtani trwa około dwóch tygodni i wymaga stosowania wyłącznie leczenia zachowawczego, łagodzącego objawy choroby. Podstawowym zaleceniem jest w tym przypadku wypoczynek w pomieszczeniu o temperaturze około 20°C oraz okrycie szyi ciepłym szalikiem lub chustą (szyję możemy posmarować również rozgrzewającą maścią z kamforą). Należy pamiętać o tym, by często wietrzyć i nawilżać pokój – dobrym rozwiązaniem będzie stosowanie nawilżacza lub suszenie mokrych ręczników na kaloryferze.

Ból gardła skutecznie łagodzą domowe inhalacje na zapalenie krtani, najlepiej te przygotowywane na bazie naparów ziołowych, np. z rumianku, tymianku lub szałwii. Warto zwrócić również uwagę na dobre nawodnienie organizmu podczas choroby, co z jednej strony uchroni nas przed odwodnieniem, a z drugiej strony pomoże w nawilżeniu śluzówki gardła.

Autor artykułu:
mgr farm. Mariusz Kamiński