Afty, czyli bolesne zmiany w jamie ustnej, są częstą przypadłością i pojawiają się niezależnie od wieku, zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Dyskomfort towarzyszący tej dolegliwości jest spory, dlatego warto w jak najkrótszym czasie wyleczyć rankę i zminimalizować ból. Z tego artykułu dowiesz się, czym są afty, czy można się nimi zarazić, jakie są przyczyny ich powstawania, jak je leczyć i czy można im zapobiec.

Czym są afty?

Afty to niewielkie bolesne nadżerki, które pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej i gardła, zwykle na policzkach, języku i podniebieniu miękkim, czasem także na wargach. Mogą być pojedyncze lub mnogie oraz nawracać w różnych odstępach czasu. Zmianom towarzyszy dyskomfort i duża bolesność w miejscu, gdzie tworzy się ubytek. Problem nawracających aft dotyczy zarówno osób dorosłych, jak i dzieci, a częstotliwość ich pojawiania się nie zależy od płci. Nie są one zaraźliwe – ich przyczyną nie jest zakażenie.

Afty – jakie są charakterystyczne objawy?

W pierwszym etapie tworzenia się afty odczuwalne jest mrowienie lub pieczenie w konkretnym miejscu w jamie ustnej albo na wardze. Następnie na błonie śluzowej pojawia się bolesna, niewielka, płaska, okrągła ranka (nadżerka) otoczona czerwoną obwódką. Po 1–2 dniach zmiana pokrywa się charakterystycznym nalotem w kolorze białym, szarym lub (rzadziej) żółtym. Afty goją się samoistnie po około 7–14 dniach i nie pozostawiają blizn.

Afty – co może być przyczyną?

Nie jest znana dokładna przyczyna powstawania aft. Najczęściej pojawiają się wówczas, gdy osłabiona jest odporność miejscowa organizmu, w czasie infekcji, ogólnego przemęczenia i osłabienia. Czynniki sprzyjające tworzeniu się aft to stres i drobne urazy w jamie ustnej. Mogą powstawać podczas szczotkowania zębów czy w wyniku noszenia źle dopasowanej protezy zębowej lub aparatu ortodontycznego. Nawracające afty mogą być konsekwencją przewlekłej choroby układowej (nieswoiste zapalenie jelit, toczeń rumieniowaty) lub zakażenia wirusem HIV, które prowadzi do spadku odporności. Do pojawiania się aft przyczyniać się mogą także niedobory witamin, zwłaszcza witaminy B₁₂ i kwasu foliowego oraz składników mineralnych, głównie żelaza.

Jak leczyć afty?

Można je leczyć, stosując miejscowo preparaty, które zmniejszają bolesność zmiany i przyspieszają jej gojenie. Dobrym wyborem jest zastosowanie URGO Afty i drobne rany w jamie ustnej. Jest to jedyny opatrunek w formie płynu dedykowany na afty w Polsce. Można go kupić bez recepty w wersji dla dorosłych oraz drugi wariant dla dzieci URGO Żel na afty dla dzieci. Można go stosować już od 3. roku życia. Preparat tworzy wodoodporny, ochronny film w miejscu zmiany, łagodzi ból i przyspiesza proces gojenia. Co ważne zmniejsza także ryzyko wystąpienia dalszych stanów zapalnych. Po zastosowaniu preparatu możesz zapomnieć o bólu i bez obaw spożywać posiłek. Nie musisz się martwić o jego skuteczność przez wiele godzin. Dla złagodzenia objawów zaleca się również uwzględnienie w diecie źródeł witamin z grupy B, kwasu foliowego i żelaza.

Czy afty wymagają wizyty u lekarza?

Afty są dość powszechnym problemem, zwłaszcza u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz w okresie zwiększonego ryzyka infekcji wirusowych. Zwykle goją się samoistnie i bez powikłań, dlatego w większości przypadków można leczyć je, stosując preparat dostępny bez recepty. Jeśli jednak bolesność i zmiany na błonie śluzowej ust nie zmniejszają się po upływie 14 dni lub jeśli ubytki mają dużą średnicę i są liczne, wskazana jest wizyta u lekarza rodzinnego. Zleci on badania diagnostyczne i ustali odpowiedni sposób leczenia. W przypadku pacjentów borykających się z problemem aft, którzy noszą protezy zębowe lub aparaty ortodontyczne, zaleca się wizytę u stomatologa.

Czy można zapobiec powstawaniu aft?

Aby zminimalizować ryzyko powstawania aft, warto zadbać o właściwą dietę, bogatą w witaminy i składniki mineralne. Bardzo istotna również jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Zaleca się też ogólnie wzmacniać organizm i układ odpornościowy.

Bibliografia:

1. Magdalena Kuźnik, Afty – przyczyny i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/295854,afty-przyczyny-i-leczenie.