Święta Bożego Narodzenia to czas spotkań z najbliższymi, którzy często zjeżdżają się z całej Polski i nie tylko. Jest to niewątpliwie okres wyjątkowy, który dla wielu osób jest najbardziej atrakcyjny w całym roku. Święta to jednak również czas, gdy bardzo łatwo mogą nas dopaść niektóre choroby. Przedświąteczny szał zakupowy oraz spotkania z rodziną i przyjaciółmi sprzyjają rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Lista chorób, którymi można się zarazić w trakcie świąt 2023, jest bardzo długa. W poniższym artykule przedstawiamy część z chorób, na które należy uważać szczególnie.

Choroby zakaźne i pasożytnicze – sposoby przenoszenia

W czasie świąt chętniej spędzamy chwile w gronie najbliższych. Mówi się, że jest to czas, którego nikt nie powinien spędzać samotnie. W Polsce okres świąteczny jest dobrą okazją do rodzinnych spotkań. Często rodzina zjeżdża się z całego kraju czy nawet przyjeżdża zza granicy. Wszystko po to, aby wspólnie z najbliższymi celebrować świąteczny czas. Rodzina chętnie zasiada wspólnie przy świątecznym stole, pielęgnuje tradycje itd. Bliskie kontakty z innymi mogą jednak niekiedy stać się przyczyną problemów zdrowotnych, dlatego warto zachować ostrożność. 

Oczywiście należy wiedzieć, że ludzie mogą zmagać się z różnego rodzaju chorobami. Wiele ze schorzeń ma podłoże genetyczne, immunologiczne czy hormonalne. Taka postać sprawia, że nie zarazimy się nimi od osoby chorej. Przykładem może być cukrzyca czy nadciśnienie, które są to poważnymi chorobami. Schorzeniami tymi jednak nie zarazimy się siedząc przy wspólnym świątecznym stole z chorym. Nieco inaczej wygląda jednak kwestia chorób zakaźnych, czyli chorób wywoływanych najczęściej przez drobnoustroje. Choroby zakaźne mogą się szerzyć różnorodnymi drogami. Czasem do zarażenia potrzebny jest bezpośredni kontakt z osobą chorą (np. podanie komuś ręki na przywitanie). Jednak wielu przypadkach wystarczy jedynie przebywanie z chorym w jednym pomieszczeniu (np. przy wspólnym świątecznym stole). Choroby zakaźne mogą szerzyć się np. drogą kropelkową, przez co łatwo się rozprzestrzeniają. Niekiedy do zachorowania wystarczy, że chory mówi, kicha czy kaszle w naszej obecności.

Choroby zakaźne – gdzie można zarazić się w okresie okołoświątecznym?

O swoją odporność należy dbać przez cały rok, pilnując zdrowej diety, odpowiedniej dawki ruchu każdego dnia, regularnego nawadniania organizmu, podstawowych zasad higieny, a także uzupełniania ewentualnych niedoborów. Nie mniej istotne dla odporności są takie kwestie jak równowaga między życiem zawodowym a osobistym, czas na wypoczynek, dbanie o odpowiednią jakość i ilość snu, a także unikanie stresorów. Jeśli nie chcemy zachorować w święta, o odporność należy zadbać szczególnie. Okres okołoświąteczny sprzyja bowiem szerzeniu się chorób zakaźnych:

• Przede wszystkim przed świętami częściej bywamy w sklepach, poszukując prezentów dla najbliższych czy gromadząc produkty spożywcze potrzebne do przygotowania świątecznych potraw. W sklepach ludzi jest przed świętami znacznie więcej, a przy tym wiele osób wybiera się na zakupy, mimo wątpliwego stanu zdrowia, zarażając innych. 
  
• Zimowa aura sprzyja osłabieniu odporności i organizmu, a zatem też różnego rodzaju infekcjom. W okresie jesienno-zimowym ogólnie więcej osób chodzi przeziębionych, zarażając jednocześnie innych w zakładach pracy, szkołach, przedszkolach czy wspomnianych wyżej sklepach. 
  
• Święta sprzyjają spotkaniom z rodziną i przyjaciółmi, co również dodatkowo stanowi niestety ułatwienie, jeśli chodzi o rozprzestrzenianie się chorobotwórczych patogenów. Wystarczy jedna chora osoba wśród zgromadzonych bliskich (również przechodząca chorobę bezobjawowo), a w krótkim czasie pozostali mogą się rozchorować. 
  
• Święta to również okres przygotowywania świątecznych potraw lub zamawiania gotowych wyrobów garmażeryjnych. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę z tego, że również to, co trafia na nasz talerz, może stać się przyczyną choroby

Czym można zarazić się w trakcie świąt 2023? Lista chorób

Lista chorób, którymi można się zarazić w trakcie świąt 2023, jest bardzo długa. Choroby zakaźne łatwo rozprzestrzeniają się w większych skupiskach ludzi, a o te nie tak trudno w przedświątecznym szale zakupowym, w czasie szkolnych/firmowych spotkań przedświątecznych, a nawet w czasie spotkań przy świątecznym stole z najbliższymi. 

Wirusowe infekcje układu oddechowego – przeziębienie, grypa, Covid-19

• Przeziębienie – w okresie zimowym bardzo często występują przeziębienia, czyli wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych. Wirusy odpowiadające za objawy przeziębienia łatwo się przenoszą drogą kropelkową, w tym szczególnie, kiedy chory mówi, kicha czy kaszle. Co ważne, zarażać może już osoba, która nie ma jeszcze objawów choroby, a także osoba, która chorobę przechodzi prawie bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Teoretycznie zatem wystarczy jedna osoba z lekkim katarem wirusowym przy świątecznym stole, aby inni zachorowali. 

• Grypa – w czasie świąt można zarazić się również grypą. Można zarazić się nie tylko od osoby objawowej, ale też od osoby, która grypę przechodzi lekko, nie mając nasilonych objawów. Wirusy grypy przenoszą się drogą kropelkową, poza tym są obecne na skórze i skażonych przez chorego przedmiotach (np. klamki). Można łatwo przenieść je na dłoniach i zarazić się, dotykając ust, nosa czy oczu. Grypą łatwo też się zarazić, pijąc z jednego naczynia z chorą osobą bądź korzystając ze skażonych przez nią przedmiotów.
  
• Covid-19 – w maju 2023 WHO ogłosiło koniec pandemii Covid-19, co jednak nie jest równoznaczne z tym, że choroba zniknęła. W święta 2023 można zarazić się koronawirusem, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że obostrzenia zostały zniesione. Obecnie ilość osób chorujących na Covid-19 wzrasta, a podawane dane są zapewne zaniżone, gdyż nie każdy się testuje. Koronawirusem można łatwo się zarazić drogą kropelkową, przez kontakt z osobą chorą lub przebywanie w tym samym pomieszczeniu co ona, a także przez korzystanie z tych samych przedmiotów i dotykanie skażonych powierzchni. 

Opryszczka ust

W czasie świąt bardzo łatwo można się też zarazić wirusem HSV-1 odpowiadającym za opryszczkę ust. Wirus przenosi się przy bezpośrednim kontakcie z osobą chorą, w tym jej skórą i błonami śluzowymi, czyli np. przy pocałunkach. Wbrew pozorom wcale nie trzeba jednak pocałunków z osobą chorą, by zarazić się wspomnianym wirusem. Wystarczy przypadkowe napicie się z jednego naczynia czy użycie tych samych sztućców bądź tego samego ręcznika. 

Ospa wietrzna

W czasie świąt możemy zarazić się również ospą wietrzną. Jest to choroba wirusowa, która rozprzestrzenia się między innymi drogą kropelkową, co oznacza, że wirus przenosi się między innymi w czasie mówienia, kichania czy kaszlu osoby chorej. Ospą można się również zarazić przez kontakt z wydzielinami chorego. Co ważne – zaraża już osoba, która jeszcze nie ma charakterystycznej wysypki. Może zatem się zdarzyć, że przy świątecznym stole usiądzie z nami dziecko, które już ospą zaraża, chociaż jeszcze nie ma na ciele pęcherzyków. Ospą może się zarazić każdy, kto na nią nie chorował lub nie był na nią szczepiony. Wywołuje ją wirus VZV, który pozostaje w zwojach nerwowych po przechorowaniu już na zawsze, a w stanach obniżonej odporności może się uaktywnić, wywołując półpaśca.

Infekcje układu pokarmowego – grypa żołądkowa i zakażenie Salmonellą

Grypa żołądkowa

Świąteczne spotkania sprzyjają rozprzestrzenianiu się grypy żołądkowej, która również jest chorobą wirusową, ale tym razem obejmuje układ pokarmowy. Można się zarazić drogą kropelkową, a także przez bliskie kontakty z osobą chorą lub korzystanie ze wspólnych przedmiotów osobistych. Chory zaraża jeszcze zanim wystąpią u niego objawy grypy żołądkowej i może zarażać jeszcze do kilku dni po ustąpieniu objawów. Jeśli zatem spotykamy się z osobą, która nie ma (jeszcze lub już) mdłości, wymiotów czy biegunki, nie oznacza to, że nie możemy się zarazić od niej jelitówką.

Zakażenie Salmonellą

Święta Bożego Narodzenia kojarzą się wielu osobom nie tylko ze spotkaniami z rodziną czy przyjaciółmi, ale również z obficie zastawionym stołem. Zagrożenie czyha również w potrawach. Szczególnie niebezpieczne mogą okazać się dla człowieka bakterie Salmonella. Do najpowszechniejszych źródeł zakażenia można zaliczyć w tym przypadku potrawy z wykorzystaniem surowych jaj, w tym np. z dodatkiem majonezu. Należy również uważać na surowe mięso z niepewnego źródła i mleko, a także na wątpliwego pochodzenia wyroby garmażeryjne oraz na nieumyte owoce i warzywa. Bardzo ważne w profilaktyce jest nie tylko kupowanie żywności z pewnego źródła, ale też właściwa higiena przygotowywania posiłków, w tym dbałość o higienę rąk, dokładne mycie warzyw i owoców oraz jajek, prawidłowe przechowywanie i obróbka mięsa, a nawet dbanie o czystość sprzętu kuchennego itd. 

Objawów zatrucia pałeczkami Salmonella raczej nie przeoczymy, chociaż na początku możemy je mylnie zinterpretować. Jeśli zatem po świątecznym pofolgowaniu przy stole masz nudności i biegunkę, miej się na baczności. W miarę rozwoju zakażenia pojawia się szereg typowych objawów. Można do nich zaliczyć wymioty i ostry ból brzucha, a także podwyższoną temperaturę ciała i bóle głowy, a nawet dreszcze. Charakterystycznym objawem są również wodniste biegunki, a nawet biegunki krwiste. Zwykle Salmonella odpowiada jedynie za dolegliwości żołądkowo-jelitowe, jednak u osób z obniżoną odpornością lub u pacjentów ze schorzeniami towarzyszącymi bakterie mogą doprowadzić do zakażenia ogólnoustrojowego.

Święta Bożego Narodzenia a choroby, którymi można się zarazić – jak nie dać się zwariować?

Wyżej wymieniono jedynie część z chorób zakaźnych, które mogą stanowić dla nas zagrożenie w świątecznym czasie. Ryzyko zarażenia się powyższymi chorobami w czasie spotkań z rodziną i przyjaciółmi jest realne, dlatego warto się mieć na baczności. Nie dajmy się jednak zwariować. Podstawą profilaktyki w tym przypadku jest przede wszystkim przestrzeganie higieny, w tym częste mycie rąk oraz odkażanie ich w miejscach publicznych. Dbajmy również o swoją odporność – silny organizm nie da się zaatakować lub łatwiej zwalczy ewentualną chorobę.