Od 2024 roku niektóre leki będzie można otrzymać za darmo. Aby było to możliwe, konieczne będzie jednak spełnienie kilku bardzo ważnych warunków. Przede wszystkim lek musi się znaleźć na uaktualnionej liście produktów refundowanych. Pacjent powinien przede wszystkim mieć uprawnienia do otrzymania leków z refundacją na poziomie 100%. Nadanie takich uprawnień zależy od wielu czynników m.in. takich jak wiek pacjenta oraz tego, czy należy on do wymienionych w ustawie szczególnych grup pacjentów. Jakie leki będą dostępne darmowe leki w 2024 roku i komu mogą przysługiwać? Więcej informacji na ten temat znajdziesz poniżej.

Darmowe leki w 2024 roku – czy ten pomysł już funkcjonuje?

Niektóre grupy pacjentów mogą liczyć na możliwość stosowania leków i wyrobów medycznych bez zapłaty w aptece. Są to produkty w 100% finansowane ze środków NFZ, które przysługują kupującym w konkretnych przypadkach.

Od 1 września 2023 roku weszła w życie ustawa z 13 lipca 2023 roku. Według niej zostały wprowadzone dodatkowe uprawnienia do otrzymywania bezpłatnych leków. Obejmują one także dzieci i młodzież w wieku poniżej 18 lat oraz seniorów w wieku powyżej 65 lat. Nie wszystkie leki dla tych grup wiekowych są jednak dostępne za darmo. Taki produkt musi być wyszczególniony w wykazie refundowanych leków, a wskazanie, w związku z którym będzie stosowany. Powinno to być również zgodne z zakresem wskazań objętych refundacją. Listę refundowanych leków, wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia można znaleźć w komunikatach Ministerstwa Zdrowia. Tam też znajdują się zasady refundacji oraz wszystkie wskazania do przyjmowania preparatów objęte refundacją.

Refundacja leków – co należy o niej wiedzieć?

Narodowy Fundusz Zdrowia zajmuje się między innymi finansowaniem konsultacji medycznych, badań diagnostycznych i zabiegów medycznych. Do obowiązków tego podmiotu należy również finansowanie leczenia farmakologicznego pacjentów. Środki z NFZ mogą pokrywać w całości lub częściowo koszty niektórych leków. Refundowane mogą być zresztą nie tylko leki, ale także wyroby medyczne oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia. O rodzajach produktów refundowanych oraz wysokości refundacji decyduje Ministerstwo Zdrowia. Co dwa miesiące podaje ono do wiadomości publicznej zaktualizowaną listę leków refundowanych i zasady przyznawania refundacji w konkretnych przypadkach. Można wyróżnić produkty, które nie są refundowane, produkty refundowane w całości (tzw. leki za darmo), leki refundowane częściowo, a także produkty objęte opłatą ryczałtową.

Prawo do korzystania z leków refundowanych mają osoby objęte ubezpieczeniem. Warunkiem jest również otrzymanie od uprawnionego lekarza e-recepty na wyszczególniony na liście refundacyjnej środek. Dodatkowo leki refundowane mogą nabyć na receptę osoby mające do tego uprawnienia z innego tytułu. Prawo to mają również nieubezpieczone kobiety w ciąży czy dzieci i młodzież do 18. roku życia.

Warto wiedzieć, że zasady refundacji mogą się różnić w zależności od leku. Prawo do refundacji o określonej wysokości może zależeć od wskazania, w związku z którym dany produkt będzie stosowany. Dodatkowo na wysokość refundacji wpływa przynależność do niektórych grup pacjentów. Przykładami grup uprawnionych do bezpłatnych leków i wyrobów medycznych są zasłużeni dawcy krwi i przeszczepów. Do leków refundowanych uprawnieni są także inwalidzi wojenni i inwalidzi wojskowi. Więcej przykładów można znaleźć w dalszej części artykułu. 

Darmowe leki – na jakich zasadach to działa?

Pacjenci mogą liczyć na pełną refundację niektórych leków (do ustalonego limitu). Nieodpłatne środki to produkty finansowane ze środków NFZ. O kwalifikacji danego leku do refundacji decyduje Ministerstwo Zdrowia. Podmiot ten bierze pod uwagę wiele składowych takich jak cena, udokumentowana skuteczność działania. Istotne jest również bezpieczeństwo terapii, a także zapotrzebowanie na dany środek i dostępność terapii alternatywnych.

Leki refundowane można nabyć w każdej aptece, która ma umowę z NFZ. Korzystając z prawa do refundacji całości lub części kosztów leczenia, pacjent nie otrzymuje pieniędzy z NFZ bezpośrednio. Oznacza to, że płaci mniej (lub wcale, jeśli lek jest objęty stuprocentową refundacją) w aptece, realizując otrzymaną wcześniej e-receptę. Apteka natomiast rozlicza się potem z NFZ.

Kto otrzyma leki za darmo w 2024 roku?

Lista osób, które mogą korzystać z objętych refundacją „darmowych leków” w 2024 roku, jest długa. Można do nich zaliczyć pacjentów w niektórych grupach wiekowych oraz tych z uprawnieniami dodatkowymi. Przykładami są:

• seniorzy w wieku 65+ (do niedawna jedynie seniorzy w wieku 75+),
• dzieci i młodzież w wieku poniżej 18 lat,
• nieubezpieczone kobiety w ciąży, w okresie porodu i połogu,
• inwalidzi wojenni i osoby represjonowane, a także ich małżonkowie, którzy pozostają na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowy i wdowcy po poległych żołnierzach, zmarłych inwalidach wojennych bądź osobach represjonowanych,
• inwalidzi wojskowi,
• zasłużeni honorowi dawcy krwi,
• zasłużeni dawcy przeszczepu,
• pracownicy i byli pracownicy zakładów produkujących wyroby z azbestem,
• osoby sprawujące powszechny obowiązek obrony.
  

Powyższa lista nie obejmuje wszystkich grup pacjentów z dodatkowymi uprawnieniami do refundacji leków – cała lista jest dostępna na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia, gdzie można się z nią zapoznać. Warto wiedzieć, że istnieją również specjalne programy lekowe, często bazujące na innowacyjnych i bardzo drogich lekach (na przykład terapie onkologiczne). Pacjenci, którzy zostaną zakwalifikowani do wspomnianych programów, również będą mogli w 2024 roku otrzymać specjalistyczne leki za darmo.

Jakie leki za darmo w 2024 roku? Lista

Lista bezpłatnych leków w 2024 roku może się okazać bardzo długa. Szczególnie interesujące będą pozycje, które znajdą się na liście refundowanych produktów dla osób w wieku powyżej 65 lat oraz dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat, gdyż te grupy pacjentów dopiero od niedawna mogą korzystać z możliwości otrzymywania darmowych leków. Wykaz obowiązujący od 1 stycznia 2024 roku prawdopodobnie pojawi się już wkrótce. Listy leków refundowanych są regularnie uaktualniane, tak aby na bieżąco mogły być do nich dodawane nowe, ważne pozycje. Aktualizacja jest też niezbędna, by usuwać pozycje, które nie spełniają już wymogów Ministerstwa Zdrowia.

Już na liście z 2023 roku znalazło się ponad 2800 bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia oraz prawie 3800 pozycji dla seniorów w wieku od 65 lat. Lista bezpłatnych leków na 2024 rok, podobnie jak listy z roku 2023, może obejmować między innymi leki antyhistaminowe, hormonalne, immunosupresyjne, okulistyczne, hipoglikemizujące, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwzakaźne, przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe, stosowane przy chorobach urologicznych i schorzeniach układu pokarmowego oraz szereg innych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia oraz wyrobów medycznych. Warto śledzić najnowsze obwieszczenia MZ, w których znajdą się szczegóły dotyczące aktualnych w danym momencie list refundacyjnych.

Nie tylko leki za darmo w 2024 roku – inne refundacje

Warto pamiętać, że leki za darmo to w 2024 roku tylko jedna z opcji, z których będzie mogło skorzystać wielu pacjentów. Jeśli dany preparat nie jest objęty refundacją na poziomie 100% lub kupujący nie zalicza się do grupy osób mogących skorzystać z takiej refundacji, wciąż są dostępne inne formy dofinansowania leków, wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia. Na liście refundacyjnej znajdują się również leki z refundacją częściową, a także opłatą ryczałtową. Jeśli zatem z jakiegoś powodu nie możemy skorzystać z refundacji na poziomie 100%, wciąż istnieje opcja skorzystania z innych rodzajów refundacji, by zakupić dany preparat po niższej cenie. Dodatkowo pacjenci mają możliwość zakupu tańszych odpowiedników leków zapisanych w recepcie, czyli produktów z tą samą substancją czynną (w identycznej dawce), drogą podania i działaniem.