Buraki to warzywa stanowiące cenne źródło wielu witamin i składników mineralnych, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie. W ostatnim czasie dużą popularnością cieszy się przede wszystkim sok z buraków, który jest nie tylko łatwy w przygotowaniu, ale także posiada niezwykłe właściwości lecznicze. Jakie efekty niesie ze sobą picie soku z buraka i ile pić go dziennie, aby zauważyć dobroczynny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie?

Sok z buraka czerwonego – składniki odżywcze

Sok z buraka to preparat, którego wyjątkowe właściwości oraz wartości odżywcze odkryte zostały w XIX wieku. Od tamtej pory powszechne stało się przyrządzanie potraw z buraka czerwonego, w tym m.in. soku z buraka, który początkowo dodawany był do wina, by podkreślić jego intensywny kolor. Z czasem sok z buraków, który uzyskiwany jest poprzez wyciśnięcie warzywa z surowego lub kiszonego buraka, na dobre rozgościł się w polskiej kuchni oraz domowej apteczce.

Burak czerwony jest jednym z najzdrowszych warzyw, które stanowi źródło pełnowartościowego białka, wielu witamin oraz minerałów. Znajdziemy w nim duże ilości kwasu foliowego oraz pozostałych witamin z grupy B, a także witaminę A, C, E oraz K. Warto również dodać, że buraki są cenną skarbnicą wielu soli mineralnych, takich jak żelazo, potas, magnez, fosfor czy też wapń.

W naturalnym soku z buraka znajdziemy też wiele kwasów organicznych, takich jak kwas jabłkowy, cytrynowy, winny i szczawiowy, jak również polifenole, karotenoidy i glikozydy, w tym m.in. betaninę, która odpowiada za czerwony kolor soku. Co ważne, w soku wyciskanym ze świeżych buraków lub zakwasie buraczanym zawarte są także substancje o działaniu antybakteryjnym (naturalne probiotyki), przeciwgrzybiczym oraz przeciwpasożytniczym.

Sok z buraków – właściwości

Sok z buraka śmiało możemy nazwać polskim superfood, który wyróżnia szereg właściwości leczniczych ważnych dla naszego organizmu, takich jak:

• obniżanie ciśnienia krwi – w soku z buraka czerwonego zawarte są naturalne azotany, które konwertowane są do tlenku azotu, przez co pomagają w nadciśnieniu poprzez obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego;
• wsparcie prawidłowej pracy wątroby – betanina zawarta w burakach to substancja, która pomaga w zapobieganiu lub zmniejszaniu złogów tłuszczowych w wątrobie. Co ważne, betanina wspiera ochronę wątroby przed toksynami i pomaga w jej oczyszczaniu;
• działanie odchudzające – sok z buraka jest niskokaloryczny i zawiera duże ilości błonnika pokarmowego, który stanowi ważny element diety odchudzającej za sprawą możliwości przyspieszenia metabolizmu;
• pobudzenie pracy układu pokarmowego – błonnik pokarmowy, który znajdziemy w burakach, pobudza perystaltykę jelit i pomaga w zaparciach;
• obniżanie cukru we krwi – indeks glikemiczny surowego buraka wynosi 30, dlatego też warzywo to jest szczególnie polecane dla diabetyków, którzy dążą do przywrócenia równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie;
• wsparcie pracy układu krwionośnego – sok z buraka powinien być spożywany głównie przez osoby zmagające się z anemią, u których zdiagnozowano obniżony poziom płytek krwi. Sok z buraka korzystnie wpływa na produkcję czerwonych krwinek za sprawą zawartości żelaza oraz witamin z grupy B;
• poprawa stanu skóry – w soku z buraka znajdziemy dużą zawartość witaminy C, która przyczynia się do przyspieszenia procesu gojenia się ran i bierze udział w produkcji kolagenu, który korzystnie wpływa na jędrność skóry;
• wsparcie pracy układu sercowo-naczyniowego – sok z buraka obniża poziom cholesterolu we krwi, dzięki czemu zmniejsza ryzyko wystąpienia takich chorób jak miażdżyca, zawał mięśnia sercowego czy też udar mózgu;
• działanie przeciwzapalne – sok z buraka warto spożywać profilaktycznie (wspomaga odporność), a także w czasie infekcji wirusowych lub bakteryjnych, ponieważ skutecznie łagodzi ich przebieg. Z uwagi na działanie wykrztuśne sok z buraka polecany jest głównie na kaszel;
• działanie antyoksydacyjne – betalainy, które odpowiadają za intensywny kolor buraka, posiadają właściwości antynowotworowe wobec pewnych linii komórek rakowych. Co ciekawe, betalainy uważane są za zabójców wolnych rodników, które pomagają w znalezieniu i niszczeniu niestabilnych komórek w naszym organizmie.

Pamiętajmy także, że regularne picie soku z buraków poprawia naszą wydajność, a także spowalnia postęp demencji poprzez usprawnienie przepływu krwi do mózgu. Korzystne efekty picia soku z buraka odczują także osoby narażone na nadmierny stres i zmagające się z bezsennością. Ten wyjątkowy napój pomaga im w łagodzeniu napięcia emocjonalnego i objawów nerwicy, reguluje cykl snu, a także wspomaga koncentrację.

Sok z buraków w ciąży

Sok z buraka czerwonego polecany jest w szczególności kobietom w ciąży, ponieważ pomaga im w utrzymaniu odpowiedniego stężenia kwasu foliowego we krwi – składnika niezbędnego dla prawidłowego rozwoju płodu. Co ważne, kwas foliowy wspomaga także odpowiednie wykształcenie cewy nerwowej u rozwijającego się dziecka. Warto również dodać, że sok z buraka jest bezpieczny także dla dzieci i osób starszych, którym zależy na poprawie krążenia krwi i ochronie przed powstawaniem zakrzepów.

Sok z buraka – ile pić dziennie?

Zarówno sok z buraka czerwonego, jak również sok z kiszonych buraków należy wprowadzać do codziennej diety stopniowo. W przypadku soku z buraka na początek dobrze jest zacząć od niewielkiej dawki – 1/5 szklanki soku rozcieńczonego z wodą lub innym płynem, co pozwoli zniwelować mdły smak. Docelowa dawka powinna wynosić 200 ml soku dziennie, by w pełni wesprzeć odporność naszego organizmu. W przypadku soku z buraka kiszonego możemy zacząć od spożywania 50 ml dziennie i stopniowego zwiększania dawki aż do około 1 szklanki dziennie. Co ważne, sok z buraka warto pić na czczo, ponieważ z jednej strony pozwoli to uniknąć problemów trawiennych, z drugiej natomiast zwiększy on przyswajanie żelaza.

Sok z buraka kiszonego – przeciwwskazania

Chociaż sok z buraka jest bardzo zdrowy i niesie ze sobą wiele dobrego dla naszego organizmu, to nie może być spożywany przez wszystkich. Z uwagi na dużą zawartość szczawianów w burakach napój ten nie jest jednak wskazany dla osób zmagających się z kamicą nerkową, kłębuszkowym i odmiedniczkowym zapaleniem nerek, a także dną moczanową. Ostrożność w spożywaniu soku z buraka powinny zachować również osoby borykające się z niskim ciśnieniem, ponieważ regularne picie soku z buraka może prowadzić u nich do niedociśnienia.

Skutki uboczne picia soku z buraków

U około 10-14% osób pijących sok z buraka w dużych ilościach pojawia się burakuria (inaczej beeturia), czyli przypadłość objawiająca się zmianą koloru moczu lub stolca na czerwony. Ma to związek z zawartymi w burakach betalainami, które nadają im czerwony pigment. Na szczęście burakuria nie jest szkodliwa dla naszego organizmu – wystarczy odstawić sok z buraka na pewien czas, a objawy te powinny ustąpić.

Jak zrobić sok z buraków?

Przepis na sok z buraka jest bardzo prosty, jednak wymaga użycia sokowirówki lub wyciskarki. Niestety, sok przygotowany w sokowirówce traci część swoich wartości odżywczych, dlatego też powinien być spożywany tego samego dnia, jednak nie od razu po wyciśnięciu. Dlaczego sok z buraków musi odstać przynajmniej 30 minut? W ten sposób napój odgazuje się i będzie łagodniejszy dla naszego żołądka. Znacznie lepszą opcją jest przygotowanie soku z buraka czerwonego w wyciskarce wolnoobrotowej, dzięki czemu otrzymany sok jest bogaty w błonnik, witaminy i minerały, a także może być przechowywany w lodówce przez 5-7 dni.

Autor artykułu: mgr farm. Ewa Gac-Wardecka