Do stresu oksydacyjnego dochodzi, kiedy w organizmie zaburzona jest równowaga pomiędzy ilością szkodliwych wolnych rodników a przeciwutleniaczy, których zadaniem jest neutralizacja tych pierwszych. Stan ten może doprowadzić do wielu chorób i szybszego starzenia się organizmu. Jak zatem możemy temu zapobiec oraz jakie objawy powinny przykuć naszą uwagę?

Co to jest stres oksydacyjny?

Wolne rodniki powstają podczas oddychania – tlen dostarcza nam energię, ale część jego cząsteczek jest szkodliwa. Każdy z oksydantów ma bowiem wolny, niesparowany elektron i szuka komórki, której może odebrać elektron “do pary”. W ten sposób dochodzi do uszkodzenia zdrowych komórek (białek, tłuszczów, DNA). Tarczą obronną dla ciała są antyoksydanty (przeciwutleniacze) – ich zadaniem jest “oddanie” wolnego elektronu oksydantom. Dzięki temu dochodzi do usunięcia wolnych rodników i zostaje przywrócone prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

I właśnie zaburzenie równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami a antyoksydantami nazywane jest stanem stresu oksydacyjnego. Może on prowadzić m.in. do miażdżycy, udaru mózgu lub zawału serca, zaburzeń wzroku, a także choroby wieńcowej. Ma również duży wpływ na szybsze starzenie się skóry, a nawet zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka. Ponadto dochodzi do uszkodzenia neuronów w mózgu, czego efektem jest choroba Parkinsona i choroba Alzheimera. Zbyt duża ilość wolnych rodników w organizmie prowadzi też do uszkodzenia materiału genetycznego, przez co jesteśmy bardziej narażeni na choroby nowotworowe (nie tylko skóry).

Stres oksydacyjny – przyczyny

Niestety stres oksydacyjny powoli nabiera rangi choroby cywilizacyjnej, bo prowadzi do niego szereg środowiskowych warunków. Chodzi m.in. o złą dietę, (czyli bogatą w utlenione tłuszcze, cukry oraz związki chemiczne), spożywanie wysoko przetworzonej żywności, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, brak snu, czy długotrwały stres. Czynniki “sprzyjające” to także zbyt intensywny wysiłek fizyczny, zanieczyszczenia powietrza oraz długa ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Na zaburzenie równowagi oksydacyjnej ma również wpływ przyjmowanie niektórych leków antykoncepcyjnych, antydepresyjnych oraz sterydów. Niestety to nie wszystko – wraz z wiekiem spada zdolność obronna organizmu przed nadmiarem wolnych rodników.

Objawy stresu oksydacyjnego

Stres oksydacyjny nie daje jasnych i jednoznacznych objawów. Łatwo można je przypisać innej chorobie lub infekcjom. Należy być czujnym, gdy bez uzasadnionych przyczyn towarzyszy nam:

• senność,
• przewlekły ból głowy,
• osłabienie,
• bóle mięśni i stawów,
• problemy z trawieniem,
• wysypka,
• stany zapalne.

Jeżeli konsultacja z lekarzem nie przyniesie odpowiedzi na to, co nam dolega, warto wykonać dodatkowe badania na poziom antyoksydantów i wolnych rodników w organizmie.

Stres oksydacyjny – leczenie

Wychodzenie ze stanu stresu oksydacyjnego w głównej mierze polega na eliminacji szkodliwych czynników oraz na doprowadzeniu do większej produkcji przeciwutleniaczy w organizmie. Wskazana jest rezygnacja z używek, regularne nawadnianie się, umiarkowana aktywność fizyczna oraz wypracowanie metod radzenia sobie ze stresem. Jednak największą rolę odgrywa dieta, bo głównym źródłem antyoksydantów jest pożywienie – karotenoidy, polifenole oraz witaminy A, C i E. Znajdziemy je przede wszystkim w warzywach, takich jak marchew, brokuły, pomidory, cebula, zielone warzywa liściaste, czerwona papryka oraz w owocach – aronii, czerwonej porzeczce, jabłkach, cytrusach, a także w orzechach. Poza tym dobrym źródłem przeciwutleniaczy są kakao, nasiona chia oraz zielona herbata.

Produkty:
-> Leki i suplementy
-> Herbaty ziołowe

Trzeba zaznaczyć, że nie wszystkie witaminy występujące w naturalnej postaci są wystarczająco syntezowane przez organizm. Dlatego też można leczyć stres oksydacyjny suplementami. Przy czym zalecana jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem oraz określenie dawek w zależności od potrzeb.

Autor artykułu:
mgr farm. Paweł Konończuk