Co to jest neuroblastoma? Inaczej mówiąc to dziecięcy, rzadki nowotwór powstający najczęściej w jamie brzusznej oraz w nadnerczach, ale także w klatce piersiowej, przy kręgosłupie oraz w kościach. Zazwyczaj poprawnie diagnozowany jest u dzieci, które mają około 2 lata, ale jest możliwe wcześniejsze wykrycie neuroblastomy, dzięki czemu ryzyko poważnych konsekwencji jest mniejsze. Choroba nieznacznie częściej dotyka chłopców niż dziewczynki, a w Polsce stwierdza się około 70 jej przypadków rocznie.

Neuroblastoma – czynniki zachorowania

Bezpośrednia przyczyna powstawania choroby nie jest dostatecznie znana. Wiadomo, że neuroblastoma jest guzem litym, czyli masą, która wywodzi się z części współczulnego układu nerwowego. Współczulny układ nerwowy odpowiada w naszych ciałach za reakcję na sytuacje stresowe, podejmowanie decyzji “uciekaj albo walcz”. Najprawdopodobniejszą przyczyną zachorowania jest genetyka. Z badań statystycznych wynika, iż ryzyko zachorowania zwiększają niektóre działania kobiety będącej w ciąży, czyli np. nadużywanie alkoholu, stosowanie hormonów płciowych bądź leczenie diuretykami (lekami moczopędnymi). Czynnik obniżającym ryzyko zachorowania na neuroblastomę jest obecność kwasu foliowego w diecie kobiety ciężarnej, przyjmowany również przed poczęciem.

Neuroblastoma – objawy i diagnostyka

W zależności od położenia guza pierwotnego, objawy neuroblastomy są różne. W przypadku guza zlokalizowanego w jamie brzusznej dziecko będzie doświadczało biegunek, wymiotów i bolów brzucha. Jeśli zaatakowany zostanie kręgosłup bądź kości, dziecko może nagle przestać chodzić, będzie podkurczać nogi i wyglądać na osłabione bez widocznego gołym okiem powodu. Trudnością w diagnostyce choroby są także pozornie niegroźne objawy, jak gorączka i ogólne złe samopoczucie. Dzieci dotknięte tą chorobą mają również krwiaki okularowe – czerwone obwódki wokół oczu, ale także występuje u nich nadciśnienie tętnicze.

Diagnostyka choroby

Podstawowym badaniem pozwalającym na wykrycie neuroblastomy jest USG jamy brzusznej, w związku z tym, iż to tam najczęściej pojawia się guz pierwotny. Aby jednak dokładnie zbadać chorobę, lekarz powinien przeprowadzić więcej badań. Neuroblastoma jest wykrywalna poprzez szeroką diagnostykę, w skład której wchodzą: badania krwi, moczu (szczególnie pod kątem podwyższonego stężenia metabolitów katecholamin), wspomniana już USG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa i pozytonowa, biopsja oraz scyntygrafia (badanie polegające na wprowadzeniu radioaktywnych izotopów do organizmu). Ustalenie ogniska choroby i jej etapu zaawansowania to pierwszy krok w kierunku wieloaspektowego leczenia. Neuroblastoma nie jest wyrokiem – istnieją sposoby na jej pokonanie, chociaż jest to zależne od szybkości diagnozy.

Neuroblastoma – stopnie zaawansowania nowotworu i sposoby leczenia

Wyróżnia się – wg nowszej klasyfikacji zaproponowanej przez International Neuroblastoma Risk Group – cztery stopnie zaawansowania choroby:

1. Pierwszy stopień to zlokalizowane ognisko choroby bez dodatkowych czynników ryzyka – w tym wypadku neuroblastomę leczy się chirurgicznie wycinając guza. Rokowanie młodego pacjenta są wówczas najwyższe.
2. Drugi stopień oznacza, iż źródło neuroblastomy zostało również zlokalizowane – stąd podejmuje się również interwencję chirurgiczną, ale ze względu na możliwość przerzutów zaleca się krótką chemioterapię.
3. Trzeci stopień to etap choroby, kiedy stwierdza się przerzuty do kości, wątroby lub innych narządów. W celu leczenia stosuje się silniejszą chemioterapię, do tego radioterapię oraz w miarę możliwości zabiegi chirurgiczne. W przypadku ponad 50% chorych dochodzi do przerzutów nowotworu.
4. W czwartym stopniu, odpowiadającym w starszej klasyfikacji stopniowi IVs, leczenia nie podejmuje się i czeka na rozwój wypadków. Dotyczy to zazwyczaj niemowląt, które mają mały guz u nadnerczy oraz przerzuty do wątroby, skóry lub szpiku kostnego. Niezwykle rzadko występuje – stwierdzono taki przypadek – spontaniczna regresja choroby.

Dodatkowo, terapię neuroblastomy wspomaga się retinoidami (kwasem 13-cis-retinowym), zwłaszcza w grupie wysokiego ryzyka. Obiecujące efekty daje również eksperymentalna immunoterapia anty-GD2, której zadaniem jest wzbudzenie w komórkach układu odpornościowego działań antynowotworowych. Odpowiednia diagnoza i szybko podjęte leczenie dają szansę na zdrowie – ponad 50% dzieci udaje się uratować przed neuroblastomą.