Twoje dziecko gorączkuje dłużej niż 3 dni? Wyczuwasz, iż ma powiększone węzły chłonne oraz nie ma apetytu? Dowiedz się, czy to nie mononukleoza – choroba podobna do anginy czy grypy, której nosicielami jest większość ludzkości. W większości wypadków przechodzi się ją bezobjawowo, ale w związku z tym iż efekty choroby odczuwa około 20% zarażonych, to warto wiedzieć o mononukleozie więcej.

Mononukleoza – podstawy

Schorzenie to nie bez powodu nazywane jest chorobą pocałunków. Głównie przenosi się drogą kropelkową (kontakt ze śliną), aczkolwiek znaleziono również dowody na to, iż może być przenoszona drogą płciową. Odpowiedzialny za mononukleozę jest wirus Epsteina-Barr (EBV), odkryty przez parę naukowców w 1964 roku. Podstawową profilaktyką przeciwko EBV jest zachowanie higieny. Szczególnie jest to ważne w wypadku dzieci i młodzieży, które są najbardziej narażone na zakażenie. U wielu z nas choroba przechodzi bezobjawowo i bez specjalistycznej diagnostyki może nigdy nie zostać wykryta. Gdy jednak mononukleoza się uaktywnia, jej objawy są podobne do kilku typowych chorób wieku dziecięcego. Łatwo przez to ją pomylić i źle leczyć.

Objawy mononukleozy

Od 30 do 50 dni po zakażeniu mononukleoza rozwija się w organizmie bez żadnych oznak. Jednymi z głównych objawów, poza bólem gardła, jest wysoka gorączka, najczęściej sięgająca 38-39 stopni i trwająca nawet dwa tygodnie. Następnie obserwuje się powiększone węzły chłonne oraz biały nalot na migdałkach, który jest odpowiedzialny za brzydki zapach z ust. Towarzyszy temu również wspomniany ból gardła oraz trudności z przyjmowaniem pokarmu. Zdarza się także u chorych opuchlizna powiek czy łuków brwiowych. Innym powikłaniem bywa również zapalenie wątroby, które najczęściej przechodzi samoczynnie. Należy jednak w jego trakcie, jak i po chorobie, zrezygnować z alkoholu i wysiłku fizycznego. Nie trzeba stosować żadnej specjalnej diety – wątroba regeneruje się sama przy zbilansowanych posiłkach. Pamiętać też należy o zwróceniu uwagi na śledzionę, która może ulegać powiększeniu w trakcie mononukleozy. Oznacza to, iż ten delikatny narząd wysuwa się poza naturalnie chroniące je żebra i jest zagrożony pęknięciem przy urazie brzucha. Jeśli takie zdarzenie wystąpiło, to konieczna jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna.

Leczenie mononukleozy

Ponieważ nie istnieje żadna szczepionka ani żadne lekarstwo na wirus EBV, możemy jedynie łagodzić objawy mononukleozy. Gorączkę i bóle najlepiej zbijać podstawowymi środkami przeciwgorączkowymi. Bolące gardło dobrze jest traktować pastylkami do ssania bądź płukaniem odpowiednimi roztworami. W związku z obniżoną odpornością należy jak najwięcej odpoczywać i unikać wysiłku fizycznego. Nie powinno także przyjmować się żadnych szczepionek, nawet do 4 miesięcy po końcu choroby. W wypadku bardzo ciężkiej postaci choroby do leczenia używa się sterydów, zdarza się to jednak rzadko. Wykazano też pewien związek mononukleozy z rozwojem chłoniaka Burkitta. Jednak w naszej szerokości geograficznej ten nowotwór również jest rzadkością.

Mononukleoza trwa około 2 (aczkolwiek czasem nawet do 4) tygodni i w zdecydowanej większości przypadków nie występują po niej żadne powikłania ani nawroty. Ewentualne nowe zapalenia gardła czy angina są efektem obniżonej odporności, a nie powrotu mononukleozy. W skrajnych przypadkach powikłaniem po chorobie może być nawet zapalenie mięśnia sercowego czy żółtaczka. Częściej może przytrafić się zespół chronicznego zmęczenia. Natomiast gdy dojdzie do pomyłki i lekarz będzie leczył mononukleozę antybiotykami przeznaczonymi do zwalczania anginy, może wystąpić silna wysypka na plecach.

Raz przebyta mononukleoza pozwala nabyć odporność na chorobę, ale organizm zarażony pozostaje nosicielem jeszcze przez kilka miesięcy. Należy wtedy szczególnie zwrócić uwagę na higienę – regularne mycie rąk i użytkowanie tylko własnych sztućców, naczyń, tak aby nie zarażać bliskich czy współpracowników, nawet jeśli ci mogą przejść mononukleozę bezobjawowo.