Udar słoneczny jest jedną z tych dolegliwości, które skutecznie mogą nam pokrzyżować wakacyjne plany. Sprawdź, jak rozpoznać udar cieplny, jak postępować z osobą, która padła jego ofiarą i jak chronić swoich bliskich przed jego wystąpieniem.

Czym jest udar słoneczny?

Udar słoneczny jest specyficzną odmianą udaru cieplnego, która jest rezultatem przebywania organizmu w określonych warunkach. Mowa tu o otoczeniu, które prowadzi do zaburzeń ośrodka termoregulacji oraz nadmiernej utraty wody i elektrolitów. W tych okolicznościach oddawanie ciepła przez ciało staje się utrudnione, a nawet całkowicie niemożliwe. Taka sytuacja prowadzi do wystąpienia określonych symptomów, o których opowiemy poniżej.

Udar słoneczny jest realnym zagrożeniem. W 2003 r., kiedy na Starym Kontynencie notowano bardzo wysokie temperatury, w konsekwencji udarów słonecznych w Europie zginęło 35 tys. ludzi. Schorzenia nie powinniśmy mylić z udarem mózgu, który jest poważnym zaburzeniem o podłożu neurologicznym.

Kiedy może wystąpić porażenie słoneczne?

Duże nasłonecznienie, wysoka temperatura i brak przewiewu to główni „winowajcy” wystąpienia udaru słonecznego. Zagraża przede wszystkim osobom przebywającym w gorącym klimacie. W określonych warunkach może zaatakować również w klimacie umiarkowanym w upalne dni. Na jego symptomy są narażone osoby wystawiające swoje ciało, przede wszystkim głowę, na działania promieni słonecznych. Chodzi oczywiście o miłośników długich kąpieli słonecznych. Ale plażowicze to nie jedyna grupa ryzyka. Problem może wystąpić również u ludzi pracujących w dusznych, wilgotnych, nieklimatyzowanych pomieszczeniach, w których panuje wysoka temperatura oraz osoby wykonujące długotrwały wysiłek fizyczny (praca, rekreacja, sport) w wysokich temperaturach i przy intensywnym nasłonecznieniu.

Jakie są objawy udaru słonecznego?

U osób przebywających w wyżej opisanych warunkach atak udaru może powodować następujące symptomy: uczucie osłabienia, bóle i zawroty głowy, wymioty i nudności, wysoką gorączkę (nawet ponad 41 st. Celsjusza), dreszcze i zmiany skórne w postaci zaczerwienionych plam i kontrastujących z nimi obszarów bladych. W niektórych przypadkach dochodzi również do zaburzeń mowy i narządu wzroku, zwiotczenia mięśni, zawyżonego tętna, utraty przytomności czy trudności z oddychaniem. Natężenie objawów jest zależne od stopnia narażenia na czynniki udarotwórcze oraz indywidualnych możliwości każdego organizmu.

Jak zachować się podczas wystąpienia udaru?

Z osobą, u której występują objawy udaru słonecznego należy postępować w następujący sposób. Po pierwsze, przeprowadzić (przenieść) ją w chłodniejesz, zacienione miejsce, gdzie występuje ruch powietrza. Po drugie, w okolicach głowy, szyi i klatki piersiowej stosować zimne okłady z namoczonych materiałów lub lodu. Przytomnym osobom należy powoli aplikować chłodne napoje, najlepiej wodę mineralną. Schładzanie ciała należy kontynuować aż do momentu osiągnięcia temperatury ok. 38 st. C. Warto także pamiętać o zdjęciu lub rozluźnieniu krępującego stroju. W sytuacji wystąpienia udaru, nawet jeśli jego objawy tracą na sile z biegiem czasu, warto skonsultować zaistniały przypadek z lekarzem, a gdy objawy nie ustępują pomimo podjętych czynność, koniecznie wezwać medyka.

Jak uchronić się przed udarem?

Profilaktyka udaru słonecznego sprowadza się do kilku prostych punktów:

– od maja do września unikaj intensywnego promieniowania słonecznego;

– staraj się unikać miejsc pozbawionych cienia (np. plaży) w godzinach 11 – 16, kiedy to promienie słońca są najbardziej niebezpieczne;

– chroń swoją głowę przed słońcem stosując lekkie nakrycia głowy, a oczy okularami z filtrami UV;

– zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez przyjmowanie schłodzonych napojów. Wodę podawaj też ludziom, za których bierzesz odpowiedzialność np. swoim pracownikom;

– dostosuj swój strój do warunków atmosferycznych – w czasie upałów noś luźne, przewiewne ubrania w jasnych barwach, które pozwolą skórze na swobodne uwalnianie nadmiaru ciepła;

– zadbaj o przewiewność pomieszczeń, w których przebywasz;

– planuj najbardziej intensywny wysiłek (trening, prace fizyczne) na chłodniejsze pory dnia.