Alergia definiowana jest jako nadmierna reakcja układu odpornościowego organizmu na alergen, czyli substancję, która jest bezpośrednią przyczyną wystąpienia reakcji alergicznej. Alergia u dzieci może być niezwykle groźna, a nieleczona prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Co zatem warto wiedzieć o dziecięcych alergiach?

Skąd się bierze alergia u dzieci?

Układ odpornościowy małego dziecka rozwija się w szybkim tempie. Jego podstawowym zadaniem jest ochrona młodego organizmu przed m.in. niebezpiecznymi substancjami. Ze względu na niedoskonałe jeszcze mechanizmy obronne układu immunologicznego, reaguje on nadmiernie na niektóre substancje dostarczane do organizmu wraz z pożywieniem lub te, z którymi dziecko styka się w swoim otoczeniu.

Alergia u dzieci może mieć również podłoże genetyczne. Ryzyko jej wystąpienia rośnie do około 70%, jeżeli chociaż jeden rodzic jest alergikiem. Nie bez znaczenia pozostaje również alergia wykryta u starszego rodzeństwa. Jej wystąpienie jest wskazówką, że młodsze dziecko także może mieć problem z alergią. Alergie mogą być również wywołanie przez zwierzęta.

Jak diagnozuje się alergię?

Zdiagnozować alergię może jedynie lekarz alergolog na podstawie przeprowadzonych badań. Rodzaj badania zależny jest zazwyczaj od wieku dziecka. U dzieci poniżej 3. roku życia stosuje się głównie testy serologiczne, czyli badanie krwi testem fluorescencyjnym CAP-RAST. Dzieci starsze mogą mieć wykonane testy skórne. Polegają one na naniesieniu na skórę kropli alergenu i obserwacji, czy wystąpi reakcja.

Jednak zanim dziecko trafi do alergologa, który zleci odpowiednie testy, rodzice lub inne osoby z najbliższego otoczenia dziecka zauważają niepokojące objawy. W zależności od rodzaju alergenu, mogą pojawić się różne symptomy alergii. Do najczęściej spotykanych należą:

– objawy związane z układem oddechowym, takie jak katar, kaszel, duszności, niemożność złapania oddechu, sapka lub świszczący, głośny oddech;
– objawy związane z układem pokarmowym, np. biegunka, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, obniżony apetyt, a u młodszych dzieci również częstsze ulewania po karmieniu i silne kolki;
– objawy zauważalne na skórze, np. wysypka i ciemieniucha; skóra małego alergika jest szorstka i sucha, często swędzi i łuszczy się, a w zgięciach kolan i łokci oraz na powiekach i za uszami pojawiają się stany zapalne;
– częste i powracające infekcje, mające podłoże w nieprawidłowym działaniu układu odpornościowego; a także zapalenia ucha, oskrzeli lub migdałków.

Leczenie alergii

Alergia u dzieci często mija samoczynnie wraz z osiągnięciem odpowiedniego wieku. Jednak do tego czasu trzeba ją właściwie leczyć. Istnieje szereg środków farmakologicznych, które wyraźnie zmniejszają uciążliwość objawów. Należą do nich głównie leki antyhistaminowe blokujące wydzielanie histaminy, czyli substancji odpowiedzialnej za wystąpienie reakcji alergicznej. Do farmakologicznych metod leczenia alergii u dzieci zalicza się także sterydowe leki przeciwzapalne podawane dzieciom cierpiącym z powodu astmy. W przypadku alergii na roztocza kurzu lub pyłki roślin stosuje się odczulanie w postaci szczepionki.

Alergię można leczyć również środkami dostępnymi bez recepty. Objawy skórne niweluje się stosując kremy i maści nawilżające i łagodzące podrażnienia. Dużą skutecznością cechują się emolienty, które oprócz działania nawilżającego, powodują dodatkowo odpowiednie natłuszczenie skóry. W przypadku wystąpienia kataru, skutecznym działaniem jest płukanie nozdrzy wodą morską. Wypłukuje ona alergeny, przez co reakcja na ich obecność ulega osłabieniu.

Domowe sposoby na alergię u dziecka

Najlepszą i najskuteczniejszą metodą leczenia alergii jest unikanie alergenu. W przypadku alergii pokarmowych wystarczy wyeliminować alergizującą substancję z diety. Jednak jeżeli alergen znajduje się w środowisku, a nie w pożywieniu, jego unikanie może okazać się niemożliwe.

Wychowywanie małego alergika oznacza więc często konieczność usunięcia z mieszkania dywanów i wykładzin oraz wszystkich innych elementów wyposażenia, na których łatwo zbierają się roztocza oraz kurz. Warto zainwestować również w specjalną pościel antyalergiczną oraz antyalergiczny materac do łóżka. W przypadku alergii wziewnych dobrze sprawdzają się wszelkiego typu oczyszczacze i nawilżacze powietrza. Konieczna może okazać się zmiana odkurzacza na model z filtrem HEPA lub wodnym. Kluczowa okazuje się również odpowiednia edukacja, np. w przypadku alergii na pyłki roślin, warto znać kalendarz pylenia i unikać wychodzenia na dwór w okresach największego narażenia na działanie alergenów.