ADHD to inaczej zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi, który dotyka około 8% dzieci. Twoja pociecha zachowuje się na tle rówieśników zbyt aktywnie? To może być zaburzenie ADHD. Dowiedz się więcej.

Uważa się, iż zaburzenie to częściej dotyczy chłopców niż dziewczynki, ale być może wynika to z nieco innego rozkładu objawów. U chłopców częściej ADHD ujawnia się w zaburzeniu zachowania i nadpobudliwości, a u dziewczynek w postaci zaburzeń koncentracji, które się przypisuje gorszymi możliwościami intelektualnymi. Ale skąd w ogóle bierze się to zaburzenie?

Przyczyny ADHD

Podobnie jak w wypadku wielu innych zaburzeń psychicznym, tak i przyczyna ADHD nie jest dokładnie znana. Wyróżnia się natomiast czynniki, które mają pewien związek z jej występowaniem. Badania wykazały, iż spore znaczenie ma tutaj genetyka – rodzice, którzy mieli zdiagnozowane zaburzenie mają większą szansę na to, iż ich dziecko również dotknie ADHD. Dodatkowymi okolicznościami występowania zaburzenia są wszelkie nieprawidłowości podczas formowania się układu nerwowego, a także ewentualne infekcje bądź urazy. Mówi się również, iż pewne znaczenie mają czynniki środowiskowe, np. stres występujący w niepełnych rodzinach, niedostateczna uwaga rodziców i tym podobne. Wśród innych czynników wskazuje się również udział cukru i niektórych środków konserwujących w diecie dziecka. Z drugiej strony, istnieją uzasadnione podejrzenia, iż podawania tranu pozwala złagodzić przebieg zaburzenia.

Objawy zaburzenia

W wielu wypadkach pierwsza objawy ADHD uwidaczniają się dopiero w wieku 7 lat, gdy zachowanie dziecka zderza się z wymogami szkolnego rygoru. Wcześniej można zauważyć inne cechy ADHD, takie jak problemy ze snem i przyjmowaniem pokarmu, wyraźnie nieprawidłowy (zbyt szybki bądź za wolny) rozwój mowy, ogromna nadpobudliwość natychmiast po tym, jak dziecko nauczy się chodzić. Wśród najczęstszych zaburzeń zauważalnych w wieku szkolnym należą:

– dziecko rozpoczyna kilka czynności naraz, ale żadnej nie kończy,
– częściej biega niż chodzi, częściej ulega wypadkom i nie dostrzega niebezpieczeństw,
– wtrąca się do rozmów dorosłych, ma słowotok,
– duże problemy z koncentracją, nie potrafi planować swoich działań,
– stara się dominować w grupie, nie czeka na swoją kolej, jest niecierpliwe,
– wydaje się, że nie słucha, buja w obłokach bądź śni na jawie,
– jest nadwrażliwe na dźwięki,
– radzi sobie gorzej w nauce, chociaż nie wskazuje na to jego poziom intelektualny.

W zależności od płci i wieku dziecka objawy te mogą występować w różnym nasileniu.

Leczenie behawioralne

Zaniepokojeni rodzice powinni udać się najpierw do lekarza pierwszego kontaktu oraz psychologa, którzy ewentualnie skierują dziecko dodatkowo do psychiatry lub neurologa. Specjaliści przede wszystkim wykluczą stereotypowe traktowanie nadpobudliwego dziecka i nie uznają go za źle wychowane czy po prostu niegrzeczne. Dokładnie przeprowadzony wywiad środowiskowy oraz testy (inteligencji, koncentracji) pozwolą ustalić, które z zachowań wskazują na ADHD i zasugerują odpowiednią terapię. Polega ona głównie na zespołowej pracy rodziców, dziecka oraz otoczenia szkolnego. Rodzice muszą nauczyć się odpowiedniego reagowania na zachowanie dziecka oraz tego, jak tworzyć atmosferę przyjazną leczeniu.

Jednym z ważnych elementów terapii jest komunikacja z dzieckiem. Polecenia wydawane muszą być konkretne, a nie zbyt ogólne. Innymi słowy – większe zadania należy podzielić na prostsze do realizacji etapy, co ma zapobiec notorycznemu niekończenie zadań. Pomoże to również w utrzymaniu koncentracji. Z otoczenia dziecka należy usunąć wszelkie bodźce, które mogą je dodatkowo pobudzać. W szkole natomiast najpewniej trzeba będzie zastosować indywidualny tok nauczania, ponieważ z ADHD często występuje dysleksja czy dysortografia. Ważne, aby poprzez pewne rygory i powtarzalność działań (np. w miarę stałe pory posiłków) stworzyć dziecku atmosferę bezpieczeństwa i wolności od rozpraszaczy uwagi.

Leczenie farmakologiczne

Lekarze chcąc wesprzeć terapię behawioralną stosują farmaceutyki o różnej zasadzie działania. W użyciu są m.in. stymulanty dopaminy, a więc neuroprzekaźnika, którego w organizmie osoby z ADHD jest zazwyczaj mniej. Stosuje się także stymulanty noradrenaliny. Ogólną skuteczność leków ocenia się na 80% – pomagają obniżyć nadpobudliwość dziecka. Dzięki temu łatwiej jest stosować psychoterapię. Badania pokazują, iż z objawami ADHD w dorosłość wkracza około 30% pacjentów.