Wielogodzinne ujadanie, niszczenie przedmiotów, strach przed nowymi osobami, nietrzymanie moczu, czy innego typu niekontrolowane zachowania mogą być objawami lęku separacyjnego u zwierząt. Aby go pokonać, potrzeba czasu, zaangażowania oraz cierpliwości. W jaki sposób pomóc pupilowi, by poczuł się bezpiecznie i pewnie?

Obawa przed rozłąką

Lęk separacyjny jest jednym z najczęstszych zaburzeń zachowań u zwierząt, w szczególności u psów. Zwierzę jest zbyt przywiązane do właściciela i na każdą jego nieobecność reaguje nerwowo. Często lęk separacyjny występuje u zwierząt adoptowanych. Obawiają się one porzucenia. Przyczyn może być jednak więcej. Psy, które nie miały kontakt z innymi ludźmi lub zwierzętami w okresie szczenięcym, w przyszłości mogą zachowywać się nieswojo w nowych sytuacjach. Lęk separacyjny u zwierząt ujawnia się też, gdy w młodości okazywano im dużą troskę np. ze względu na chorobę, a w późniejszych latach uwaga opiekuna była mniejsza. Z kolei jeżeli zwierzak został odchowany przez rodzicielkę lub zbyt wcześnie nastąpiła rozłąka, może on szukać matki we właścicielu. Jest to zaburzenie relacji na linii człowiek-zwierzę.

Również psy, które doświadczyły przemocy, czują niepokój, gdy opiekun się oddala. Zwierzęta bywają ponadto wrażliwe ze względu na geny, a przez to są bardziej podatne na lęk separacyjny. Może się on także uruchomić u zwierzaków, które przyzwyczaiły się do obecności właścicieli pracujących zdalnie lub przebywających na dłuższym zwolnieniu lekarskim. W momencie powrotu do pracy stacjonarnej mogą pojawić się objawy silnego poczucia odrzucenia.

Lęk separacyjny u zwierząt – objawy

Nie sposób jednoznacznie stwierdzić, jak rasa zwierzęcia, czy czas, kiedy pupil jest sam, wpływa na rodzaj i stopień nasilenia objawów. Można natomiast wyróżnić trzy modele zachowań: bezradność i cierpliwe czekanie na powrót opiekuna, depresja i apatia oraz nadpobudliwość i nerwowość. Psy mogą skomleć, szczekać przez wiele godzin, demolować przedmioty, a nawet okaleczać się.

Podstawą jest obserwacja. Warto zapytać sąsiadów, jak pies zachowuje się pod naszą nieobecność lub zainstalować kamerę do obserwacji pupila. Pewne zachowania ujawniają się także, gdy zwierzę jest już ze swoim opiekunem. Do niepokojących objawów zaliczają się m.in.: problemy ze snem lub skupieniem się, brak reakcji na komendy, nadwrażliwość na ból lub ataki agresji, niekontrolowane oddawanie moczu w sytuacjach stresujących oraz dwuznaczne zachowania (równoczesna gotowość do ataku i ucieczki). Do tego po pewnym czasie dochodzą objawy fizyczne. Zwierzę może stracić odporność, nabawić się wrzodów, tracić sierść, pojawią się wymioty i biegunki, a nawet zanikać będą mięśnie. W przypadku depresji zwierzę nie chce jeść ani pić, co może doprowadzić go do anoreksji. Zwierzęta z lękiem separacyjnym mają również problemy w kontaktach z innymi psami oraz nie potrafią oderwać się od właściciela, gdy z nim przebywają.

Metody leczenia

Przede wszystkim lęk nie może być wzmacniany. Zwierzę musi przyzwyczaić się, że czasowa rozłąka jest czymś naturalnym. Okazywanie psu nadmiernej troski i uwagi przed wyjściem z domu lub zaraz po powrocie będzie tylko utrwalało w nim przekonanie, że ma się czego bać. W zamian za to można np. 15 minut przed wyjściem dać zwierzakowi interesującą zabawkę, a po powrocie zająć się w pierwszej kolejności innymi sprawami niż czułe przywitanie z pupilem.

Następnie trzeba wprowadzić zachowania, które będą kojarzyły się psu z wyjściem. Może to być zakładanie płaszcza, spacerowanie po przedpokoju, przeglądanie się w lustrze, czy zabawa kluczami. Nie wychodzimy jednak z domu, lecz np. idziemy do innego pomieszczenia, czy skrzynki na listy. Kiedy zwierzę będzie się w tym momencie spokojnie zachowywało, warto je czymś nagrodzić. Chwile nieobecności należy wydłużać metodą małych kroków i sprawdzać, czy zwierzę jest gotowe na kolejny. Nie możemy reagować nerwowością, jeśli tak nie będzie, lecz wrócić do utrwalania poprzednich sukcesów.

Przed właściwym wyjściem zaleca się zabrać psa na długi i spokojny spacer, który go uspokoi. Aby pies nie czuł się samotnie, można mu zostawić także smakołyk, zabawkę lub włączyć spokojną muzykę. Jeżeli mimo wszystko lęk separacyjny u zwierząt jest nie do pokonania, należy skonsultować się z behawiorystą oraz weterynarzem. Może się bowiem okazać, że potrzebna będzie terapia ziołami lub wprowadzenie leków.