Mimowolny skurcz mięśnia stawu skroniowo-żuchwowego, uniemożliwiający otwarcie ust nie jest chorobą samą w sobie, lecz objawem jakiegoś schorzenia. Szczękościsk łatwo stwierdzić, jednak trudniej już dojść jego przyczyny. Z jakimi chorobami może być związany i jak go leczyć?

Możliwe przyczyny szczękościsku

Szczękościsk jest bardzo niekomfortowa, ponieważ utrudnia cierpiącemu normalne funkcjonowanie: mówienie, jedzenie czy nawet mycie zębów. Co gorsza, przede wszystkim uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu lekarskiego. Przyczyn szczękościsku można się doszukiwać między innymi w zapaleniach stawu skroniowo-żuchwowego, jamy ustnej, zębów, ale także przy padaczce i innych problemach neurologicznych. Dosyć prozaiczną przyczyną może być także ekstrakcja zęba.

Warto wspomnieć także o rzadszych, ale również wymagających diagnostyki przyczynach, takich jak zły stan emocjonalny i histeria czy trauma, zażywanie narkotyków lub guz mózgu albo udar. Kiedy tylko pojawi się objaw w postaci szczękościsku, należy jak najszybciej udać się do lekarza, ponieważ zlekceważenie tego objawu może doprowadzić do tego, że nie zostanie w odpowiednim czasie zdiagnozowana poważna choroba. Oczywiście może też chodzić o coś zupełnie błahego. Jakie jeszcze dolegliwości mogą dotyczyć szczękościskowi? Lekarze mówią o zgłaszanych przez pacjentów bólach głowy, karku, gardła czy chrypce.

Jak diagnozuje się szczękościsk?

Sam objaw jest bardzo łatwo zdiagnozować, jednakże to, co się za nim kryje, może nie być tak proste do odkrycia. Dlatego oprócz dokładnego wywiadu zebranego w tym wypadku od rodziny pacjenta, zleca się szereg różnych badań. Konieczne jest między innymi badanie neurologiczne i badania obrazowe głowy, by wykluczyć udar mózgu czy padaczkę. Niezbędna staje się także nieraz konsultacja u lekarza psychiatry, który oceni stan emocjonalny pacjenta. Z kolei badania wykonywane przez laryngologa i stomatologa pozwolą wykluczyć schorzenia o podłożu zapalnym w obrębie jamy ustnej. 

Jeżeli podejrzewa się jakikolwiek stan zapalny w organizmie, trzeba także wykonać testy laboratoryjne, na przykład dokładną morfologię krwi z rozmazem. Wyniki pozwolą stwierdzić, czy faktycznie w ciele toczy się jakaś infekcja. Potem trzeba będzie jeszcze stwierdzić jej podłoże. Diagnozowanie przyczyn szczękościsku odbywa się więc w dużej mierze na zasadzie eliminacji pewnych podejrzeń lekarskich. Ważne też, żeby zebrać w wywiadzie informacje na temat tego, kiedy dolegliwość się pojawiła i w jakich okolicznościach, ile trwa, jakie dodatkowe objawy jej towarzyszą i tym podobne.

Jak leczy się szczękościsk?

Trzeba jeszcze raz podkreślić, że leczy się raczej chorobę, która doprowadziła do szczękościsku. Dzięki wprowadzeniu odpowiednich metod postępowania także ta nieprzyjemna dolegliwość z czasem ustąpi. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zakwalifikowanie przyczyn. Jeżeli mają one podłoże bakteryjne czy wirusowe i w ciele toczy się stan zapalny, trzeba będzie pacjenta poddać farmakoterapii. Jeśli zaś okaże się, że przyczyna leży głębiej, na przykład w guzie mózgu czy padaczce, trzeba będzie wdrożyć trwałą terapię neurologiczną. Szczękościsk spowodowany traumą emocjonalną, histerią i tym podobnymi przyczynami leczy się za pomocą zarówno farmakoterapii, jak i psychoterapii. Być może będzie potrzeba wielu spotkań ze specjalistą, by zredukować do minimum ryzyko powrotu problemu.

Jeżeli z kolei do skurczu mięśni stawu żuchwowo-skroniowego doszło przez dysfunkcję tego stawu, konieczne może okazać się noszenie specjalnych szyn okluzyjnych. By przyniosły one rezultaty, nie można ich zdejmować przez co najmniej 8 godzin w ciągu doby. Zwykle więc pacjent zakłada je na noc. Zmniejszają one ból poprzez złagodzenie napięcia mięśni, a także tym samym poprawiają ruchomość żuchwy. Przyczyna skurczu może także być prozaiczna – niedawno wyrwany ząb trzonowy lub konieczność wyleczenia dużego, zainfekowanego ubytku. Wtedy wdraża się leczenie stomatologiczne i objawowe, na przykład przeciwbólowe, dopóki dolegliwość nie ustąpi. Niekiedy trzeba po prostu nieco czasu na unormowanie stanu zdrowia pacjenta po zabiegu stomatologicznym.