Prawidłowy poziom cukru we krwi to istotny wyznacznik naszego zdrowia. Po co, jak i kiedy go badać – na te pytania odpowiadamy w dzisiejszym artykule.

Cukier szkodzi, nie krzepi

Z dzieciństwa pamiętam, że wszystko, co smaczne, jest też niezdrowe. Ta dość naiwna prawda, niestety, sprawdza się nadal pomimo upływu lat. Wszyscy uwielbiamy słodycze. Nie znam nikogo, komu okazjonalna wizyta w cukierni nie sprawiłaby przyjemności. Mam jednak złą wiadomość dla wszystkich łasuchów: różnego rodzaju frykasy zawierają ogromne porcje szkodliwych węglowodanów.

Cukry, bo o nich mowa, są znane jako biała śmierć albo największy zabójca XXI wieku. W tym niechlubnym rankingu wyprzedziły nawet sól i tłuszcze, które już dawno zdążyły okryć się złą sławą. Niestety, pomimo rosnącej świadomości z dekady na dekadę spożywamy coraz więcej cukrów. Szacuje się, że statystyczny Polak zjada dziś trzy razy więcej cukru niż przed II wojną światową. Dochodzi do tego z prostej przyczyny – cukier jest wszechobecny. Już nie tylko słodycze, od których zaczęliśmy, ale również pieczywo, produkty nabiałowe, napoje, gotowe sosy i nie tylko – to wszystko jest bogatym źródłem białej trucizny.

Co jej nadmiar w organizmie może powodować? Pierwszym i trafnym skojarzeniem jest oczywiście cukrzyca ze wszystkimi odmianami i konsekwencjami tej choroby. Ale to nie jedyna dolegliwość, którą może powodować nadmiar cukru. Jego naddatek może także podwyższać ciśnienie, poziom cholesterolu i trójglicerydów (a przez to sprzyjać chorobom serca i układu krwionośnego), uszkadzać ściany naczyń krwionośnych (zmiany zapalne i miażdżycowe) oraz obciążać wątrobę. Nie możemy zapominać również, że to właśnie cukry sprawiają, że na naszym ciele zaczynają pojawiać się niechciane fałdy, które nieujarzmione mogą prowadzić do otyłości. Cukier obniża odporność na infekcje, przyspiesza starzenie skóry, niszczy szkliwo zębów i przyczynia się do większej podatności na urazy ścięgien.

Normy poziomu cukru we krwi

To obszerne zestawienie potencjalny problemów zdrowotnych może budzić trwogę. Istotnie, sytuacja jest poważna. Dlatego tak ważnym jest, by kontrolować poziom glukozy we krwi. Zanim przejdziemy do sposobu badania poziomu cukru, spójrzmy na normy, w jakich powinno mieścić się stężenie cukru we krwi. Tabela została opracowana przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne:

	Glukoza na czczo	2 godziny po posiłku
Dorośli	< 100 mg/dl	< 140 mg/dl
Dzieci i młodzież	70-110 mg/dl	70-140 mg/dl
Seniorzy +70 Chorzy na cukrzycę przez +20 lat Osoby po udarze mózgu Osoby po ataku serca	80-140 mg/dl	poniżej 180 mg/dl
Kobiety w ciąży i planujące ciążę	60-95 mg/dl	poniżej 120 mg/dl
Pozostali	70-130 mg/dl	poniżej 160 mg/dl

Jak i kiedy badać cukier we krwi?

Badanie poziomu glukozy można wykonać w trakcie rutynowych badań laboratoryjnych. W tym celu pobiera się krew z palca u ręki lub przedramienia. Jego regularnym wykonaniem powinny być przede wszystkim zainteresowani seniorzy, kobiety w ciąży (lub dążące do tego stanu) i oczywiście diabetycy, którzy muszą na bieżąco monitorować swój cukier. Analiza glukozy we krwi powinna być przedmiotem szczególnej troski u osób, które wśród przodków miały cukrzyków oraz osób odczuwających objawy hiper- lub hipoglikemii. Możemy rozpoznać je w następujący sposób:

– symptomy hiperglikemii (zbyt wysokiego stężenia glukozy): duże pragnienie, osłabienie, problemy z koncentracją i gojeniem ran, spadek wagi, słabszy wzrok, częste oddawanie moczu;

– symptomy hipoglikemii (zbyt niski poziom cukru): drżenie mięśni, dezorientacja, zdenerwowanie, zaburzenia widzenia, pocenie się.

Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich deklaruje podobne objawy, nie zwlekaj i zgłoś się do lekarza, który zleci Ci wykonanie badania poziomu cukru i pomoże zinterpretować jego wyniki. Nie zawsze bowiem odchylenie od podanych w tabeli norm może oznaczać zagrożenie cukrzycą. Dzieje się tak, gdyż niektóre czynniki (np. stres, akromegalia, niewydolność nerek, wybrane leki, zespół Cushinga) mogą powodować wzrost poziomu cukru we krwi, a inne (np. alkohol, niewydolność nadnerczy, niedoczynność tarczycy, sterydy anaboliczne, choroby wątroby) mogą zaniżać ten współczynnik.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dobre przyzwyczajenia

Problemów ze zbyt wysokim stężeniem glukozy można uniknąć, a przynajmniej zmniejszyć prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Kluczem jest oczywiście zdrowa dieta, dzięki której możesz w dużej mierze kontrolować poziom glukozy. Nie jesteśmy w stanie całkowicie zrezygnować ze spożywania cukru, ale wybierając mądrze, możemy zniwelować jego poziom we krwi. Czytaj etykiety! Unikaj przede wszystkim węglowodanów prostych i produktów przetworzonych. Sięgaj po produkty bogate w węglowodany złożone. Wybieraj cukry o naturalnym pochodzeniu, np. miód, ksylitol lub stewię bogatą w naturalne związki słodzące. Jedz owoce, które są źródłem cukru w postaci fruktozy, ale również witamin i soli mineralnych. Nie daj się nabrać na różnego rodzaju substytuty cukry (np. aspartam, cyklamat, sacharyna), które według różnych badań mogą mieć działanie rakotwórcze. Wartościowym uzupełnieniem rozsądnej diety będzie aktywność fizyczna. Ruch wzmaga metabolizm i podnosi zapotrzebowanie na energię, co z kolei obniża ryzyko pojawienia się nadwagi i konsekwencji, które za sobą niesie.