Ciąża to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety, który wiąże się z wieloma zmianami zachodzącymi w jej organizmie. Jedną z nich jest obfita wydzielina z pochwy, która często wzbudza niepokój u przyszłej mamy. Warto jednak pamiętać, że w większości przypadków upławy w ciąży są zjawiskiem fizjologicznym, pod warunkiem, że wydzielina jest bezwonna, bezbarwna lub biała. Kiedy upławy w ciąży mogą być objawem infekcji pochwy i jak je odróżnić od prawidłowej wydzieliny?

Upławy w ciąży – czy są niebezpieczne?

Pod pojęciem „upławy” należy rozumieć obfitą, nieprawidłową wydzielinę z pochwy, która świadczy zazwyczaj o rozwoju infekcji grzybiczej lub bakteryjnej. W zależności od źródła problemu upławy mogą przybierać różny kolor, zapach i konsystencję. Warto jednak zaznaczyć, że zwiększona wydzielina z pochwy nie zawsze ma związek z chorobą – szczególnym okresem jest ciąża, w trakcie której upławy stają się z reguły znacznie bardziej obfite.

Upławy w ciąży to zjawisko fizjologiczne, które informuje o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu przyszłej mamy. U zdrowej kobiety wydzielina z pochwy nie ma intensywnego zapachu i jest bezbarwna lub lekko zabarwiona na kolor biały. Takie upławy mogą pozostawić na bieliźnie żółtawy ślad, jednak nie powinny one wzbudzać żadnych podejrzeń u ciężarnej.

Warto również dodać, że zarówno konsystencja upławów w ciąży, jak i ich objętość są ściśle związane z burzą hormonalną, która odbywa się w ciele kobiety w tym czasie. W momencie, gdy wzrasta poziom estrogenów, ilość upławów również wzrasta. Co więcej, lekarze zgodnie potwierdzają, że bezbarwna, wodnista wydzielina z pochwy w ciąży jest wręcz pożądanym objawem, ponieważ pomaga ona wypłukiwać z dróg rodnych wszelkie drobnoustroje, chroniąc tym samym zarówno dziecko, jak i matkę przed infekcjami.

Specyficznym rodzajem upławów w ciąży, który występuje na końcowym jej etapie i świadczy o rychłym porodzie, jest czop śluzowy o gęstej, galaretowatej formie i przezroczystej konsystencji. Znajduje się on u samego ujścia szyjki macicy, przez co chroni drogi rodne przed zakażeniem bakteryjnym w trakcie ciąży. Im bliżej terminu rozwiązania, tym większe prawdopodobieństwo, że czop śluzowy odpadnie, a sam proces jego odchodzenia może przybierać formę upławów.

Upławy w ciąży – przyczyny

Niestety, zwiększona wydzielina z pochwy w ciąży nie zawsze jest zjawiskiem prawidłowym. Jeżeli upławy mają inny kolor i konsystencję niż zawsze, a z dróg rodnych kobiety wydziela się nieprzyjemny zapach, może oznaczać to infekcję dróg rodnych lub rozwijający się stan zapalny. Jeżeli upławy są żółte lub zielone, mają mocny, „rybi” zapach i towarzyszy im zaczerwienienie w okolicach pochwy, kobieta prawdopodobnie zmaga się z infekcją dróg rodnych.

Choroby te spowodowane są czynnikami, które zaburzają naturalną florę bakteryjną i grzybiczą pochwy (np. irygacją pochwy). Co więcej, mogą być one przenoszone także drogą płciową podczas kontaktu seksualnego z partnerem.

Najczęstsze infekcje powodujące patologiczne upławy w ciąży to:

• zakażenie grzybicze, czyli kandydoza pochwy;
• zakażenie bakteryjne, czyli bakteryjna waginoza;
• zakażenie pasożytnicze, w tym m.in. zakażenie rzęsistkiem pochwowym;
• zakażenie wirusowe, czyli tzw. opryszczka narządów płciowych.

Lista przyczyn upławów w ciąży, które są niebezpieczne dla zdrowia kobiety i płodu, jest znacznie dłuższa. Wśród nich wymienić należy też chlamydię, dwoinkę rzeżączki, a także znacznie poważniejsze schorzenia, jak np. rak szyjki macicy, który powoduje krwiste upławy w ciąży. Na zwiększenie nieprawidłowej wydzieliny z pochwy może mieć wpływ również łożysko przodujące (sytuacja, w której łożysko znajduje się blisko ujścia szyjki macicy) lub jego przedwczesne odklejenie się.

Upławy w ciąży – jak wyglądają?

Upławy mogą przybierać różny kolor, począwszy od tych białych i lekko kremowych, aż po zielonkawe lub podbarwione krwią. U zdrowej kobiety, która spodziewa się dziecka, upławy są z reguły przezroczyste i obfite, jednak nieco bardziej wodniste niż białko jaja kurzego. Kolejnym ważnym parametrem, który pozwala odróżnić fizjologiczne upławy w ciąży od tych patologicznych, jest ich konsystencja. Jeżeli w wydzielinie z pochwy widoczne są niewielkie grudki, a śluz przypomina rzadki twarożek (nawet, jeśli jest on biały), to jest to sygnał, by zwrócić się do ginekologa, ponieważ być może w pochwie kobiety rozwija się kandydoza.

Białe upławy w ciąży

Białe upławy u kobiet spodziewających się dziecka wyglądają zazwyczaj tak samo jak wydzielina z dróg rodnych u kobiet pomiędzy kolejnymi miesiączkami. Różnicą jest jednak ich obfitość – przyszłe mamy mogą zaobserwować u siebie zwiększoną ilość upławów już na początkowym etapie ciąży, a taki stan będzie im towarzyszyć aż do rozwiązania. Białe upławy mają za zadanie utrzymywać równowagę bakteryjną w pochwie i chronić drogi rodne przed infekcjami. Chcąc uniknąć dyskomfortu spowodowanego obfitymi upławami, przyszła mama powinna zadbać o higienę – nosić wygodną, bawełnianą bieliznę i w razie potrzeby korzystać z wkładek do bielizny.

Żółte upławy w ciąży

Żółte, czasami wręcz zielone upławy w ciąży to zjawisko, które wymaga szerszej diagnostyki, ponieważ może sugerować rozwój infekcji przenoszonej drogą płciową, np. rzęsistkowicy. Zakażenie rzęsistkiem pochwowym objawia się przede wszystkim obecnością żółtozielonej, pienistej wydzieliny, która ma nieprzyjemny zapach. Dodatkowo pacjentki mogą odczuwać także nieprzyjemne swędzenie i pieczenie okolicy pochwy, a czasami nawet ból podczas oddawania moczu. Konieczne jest wówczas zgłoszenie się do lekarza, by wykluczyć inne infekcje przenoszone drogą płciową.

Żółte upławy w ciąży, które mają serowatą konsystencję, mogą mieć związek również z infekcją grzybiczą pochwy. Jeżeli natomiast wydzielina jest wodnista i obfita (zwłaszcza na końcowym etapie ciąży), może się okazać, że jest to płyn owodniowy, którego sączenie wskazuje na zbliżający się poród.

Brązowe upławy w ciąży

Brązowe zabarwienie wydzieliny z pochwy jest oznaką obecności krwi, która się w niej znajduje. Jeżeli brązowe upławy pojawiają się na wczesnym etapie ciąży, nie powinny one wzbudzać niepokoju, ponieważ jest to tzw. plamienie implantacyjne. Czasami brązowe upławy widoczne są po badaniu USG dopochwowym lub po stosunku – pochwa kobiety w trakcie ciąży jest bardzo wrażliwa na wszelkie uszkodzenia, dlatego też w wydzielinie mogą pojawić się znikome ilości krwi. Jeżeli jednak brązowe upławy w ciąży są bardzo obfite i towarzyszą im bolesne skurcze macicy, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ objawy te mogą sygnalizować poronienie.

Upławy w ciąży – leczenie i profilaktyka

Leczenie upławów w ciąży, które przybierają nieprawidłowy kolor, zapach i konsystencję powinno być ściśle związane z przyczyną ich występowania. Ważne jest zatem, by jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, ponieważ nieleczona infekcja może prowadzić do rozprzestrzenienia się stanu zapalnego w całym organizmie przyszłej matki. Na podstawie badania ginekologicznego i wyników wymazu z pochwy lekarz jest w stanie zastosować odpowiednie leczenie farmakologiczne – w przypadku zakażenia bakteryjnego stosowana jest antybiotykoterapia, natomiast w infekcjach grzybiczych leczenie preparatami o działaniu przeciwgrzybiczym (najczęściej w formie kremów lub globulek dopochwowych).

Jak zapobiegać upławom i rozwojowi infekcji pochwy w trakcie ciąży? Kluczową kwestią jest odpowiednia higiena miejsc intymnych, a także przestrzeganie kilku ważnych zasad:

• używanie preparatów do higieny intymnej o kwaśnym pH;
• podcieranie się od przodu do tyłu;
• noszenie oddychającej, bawełnianej bielizny;
• częste zmienianie ręczników kąpielowych.

Warto również stosować probiotyki zawierające bakterie z rodzaju Lactobacillus acidophilus, które mają na celu odbudować prawidłową florę bakteryjną pochwy.

Autor artykułu: mgr farm. Ewa Gac-Wardecka