Szkarlatyna jest zakaźną chorobą bakteryjną występującą u dzieci, chociaż mogą na nią zachorować także osoby dorosłe. Schorzenie to nierzadko mylone jest z anginą czy nawet odrą. Jest tak ze względu na wystąpienie wysypki skórnej. Nieleczona płonica może być przyczyną groźnych powikłań zdrowotnych, dlatego też tak ważne jest jej jak najszybsze zdiagnozowanie i rozpoczęcie leczenia.

Czym jest i jak się objawia szkarlatyna oraz kogo najczęściej dotyka to schorzenie?

Szkarlatyna, czyli płonica, jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego. Wywołuje ją paciorkowiec typu A, czyli Streptococcus pyogens. Jest to ten sam patogen, który odpowiedzialny jest za wystąpienie ropnej anginy. Objawy obu tych schorzeń są bardzo podobne z tą różnicą, że w przypadku szkarlatyny występuje wysypka skórna. Chociaż płonica jest chorobą bakteryjną wieku dziecięcego, to jej przechorowanie nie daje odporności, dlatego też można chorować na nią wielokrotnie i to nawet w wieku dorosłym. Szkarlatyna rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Zarazić można się nie tylko przez bezpośredni kontakt z chorym, ale również przez dotknięcie używanych przez nią przedmiotów. Nawet od zdrowego nosiciela paciorkowców A możliwe jest zarażenie się płonicą. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi przez żywność.

Szkarlatyna objawia się wysoką gorączką, bólem gardła i głowy, nudnościami i wymiotami, bólem brzucha, uczuciem ogólnego rozbicia i wysypką, której nasilenie zależy od indywidualnej reakcji danego organizmu. Pierwsze zmiany widoczne są już po 12-36 godzinach od zarażenia i utrzymują się od kilka godzin do nawet kilku dni. Wysypka pojawia się w pierwszej kolejności na tułowiu, a potem zmiany skórne obejmują całe ciało.

Na jakie zagrożenia narażona jest osoba, która zachorowała na szkarlatynę w wieku dorosłym?

Szkarlatyna atakuje głównie dzieci w wieku od trzech do czternastu lat, a dużo rzadziej chorują na nią osoby dorosłe. Symptomy płonicy u osób dorosłych są najczęściej ostrzejsze niż u dzieci. Pojawiają się nudności i wymioty, ostre bóle brzucha, wysoka gorączka, osłabienie, wysypka na tułowiu i kończynach. Dodatkowo powiększają się migdałki i pojawia się na nich biały nalot oraz powiększają się węzły chłonne w okolicy szyi. Język może przybrać kolor malinowy, a na jego powierzchni pojawia się szary nalot.

U osób dorosłych płonica i jej wysypka mogą być bardzo nasilone wraz z reakcją alergiczną. W ekstremalnych przypadkach może dojść do toksycznego zapalenia mięśnia sercowego i omdlenia. Do powikłań po szkarlatynie u osób dorosłych zalicza się paciorkowcowe zapalenie stawów, ropne zapalenie węzłów chłonnych, gorączkę reumatyczną, kłębuszkowe zapalenie nerek i zapalenie ucha środkowego. Zdarzają się także przypadki, gdzie schorzenie to przybiera postać septyczną.

W jaki sposób leczy się szkarlatynę?

Leczenie szkarlatyny polega na podawaniu odpowiednich antybiotyków, które są w stanie zwalczyć paciorkowce. Najczęściej sięga się po preparaty oparte na penicylinie, które pacjent musi przyjmować przez okres dziesięciu dniu. Podawane są także leki łagodzące objawy szkarlatyny, których zadaniem jest obniżenie gorączki czy też zmniejszenie dolegliwości bólowych. Antybiotyk musi być przyjmowany o tej samej porze w celu utrzymania jego stałego stężenia we krwi pacjenta. Bardzo ważne jest to, aby pacjent przyjmował wystarczającą ilość płynów, czyli był dobrze nawodniony. Przez pierwszą dobę pacjenta leczonego antybiotykiem należy odizolować od osób zdrowych. Oprócz tego ważne jest stosowanie lekkostrawnej diety i prowadzenie oszczędzającego trybu życia.

Po ustąpieniu objawów płonicy, nie należy przerywać antybiotykoterapii ze względu na możliwość przetrwania najsilniejszych paciorkowców, przez co pacjent stałby się ich nosicielem. Zazwyczaj leczenie ma miejsce w domowych warunkach, jednakże w przypadku ostrego przebiegu tego schorzenia czy wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań konieczne może okazać się leczenie szpitalne.

Szczepionka na szkarlatynę i jej skuteczność

Na chwilę obecną nie wynaleziono jeszcze szczepionki przeciwko szkarlatynie. Przed schorzeniem tym można uchronić się, często myjąc ręce, nie korzystając z przedmiotów należących do osoby zarażonej i zachowując szczególną ostrożność przy kontakcie z żywnością.