Ospa wietrzna to choroba zakaźna przekazywana drogą kropelkową, której przebieg jest zazwyczaj nieprzyjemny, ale łagodny. Za jej występowania odpowiedzialny jest herpeswirus varicella zoster virus (VZV), który również wywołuje półpaśca. Większość z nas przebyła ospę w dzieciństwie i jest już nią dzięki temu odporna. Co jednak robić, gdy zachoruje nasze dziecko? Jakie objawy ma ospa, zanim wystąpi łatwa do rozpoznania wysypka? Czy powikłania po tej chorobie są poważne?

Przebieg choroby

Do dwóch tygodni od zarażenia ospa wietrzna nie daje żadnych objawów. Pociecha może się zarazić nawet przebywając w jednym pomieszczeniu z osobą, która jest już chora. Jedną z zapowiedzi choroby jest gorączka, która może wynosić nawet do 40 stopni. Dziecko może się wówczas także uskarżać na ból głowy i ogólne osłabienie, co łatwo pomylić z grypą czy przeziębieniem.

Kiedy zauważymy wysypkę, to należy udać się do lekarza. Następnie, w miarę możliwości, dziecko powinno być izolowane, aby choroba nie rozprzestrzeniała się. Zazwyczaj sugeruje się, aby odseparować chorą osobę od otoczenia na dwa tygodnie, aż wszystkie strupki odpadną. Wysypka ospy wietrznej ma postać najpierw czerwonych plam, a potem pojawiają się krosty z płynem surowiczym. Występuje na całym ciele, najczęściej na plecach, ale może też objawić się np. w okolicach miejsc intymnych.

Preparaty na ratunek

Aby złagodzić przebieg ospy wietrznej u dziecka (ponad połowa chorych to dzieci w wieku 5-9 lat) należy przestrzegać kilka podstawowych zasad. Po pierwsze, w ramach zbijania gorączki nie wolno podawać dziecku leków na bazie ibuprofemu, ponieważ mogą one wpływać niekorzystnie na odporność organizmu i ewentualne występowanie powikłań. Najlepiej podawać choremu paracetamol, który jest bezpieczny. Po drugie, lekarze odradzają stosowanie na krosty płynnych pudrów.

Przynoszą one chwilową ulgę, ale gojenie się wydłuża i może sprawiać ból. Najlepszą substancją na wysypkę podczas ospy jest wodny roztwór gencjany. Musimy również zadbać o to, aby dziecko nie rozdrapywało ran, ponieważ może to skutkować nadkażeniami. Po trzecie, kąpiele dziecka warto przeprowadzać z roztworem nadmanganianu potasu. Najważniejsze, aby samo mycie trwało stosunkowo krótko i odbywały się w letniej wodzie (ich unikanie to popularny błąd rodziców). Długa kąpiel może rozmiękczyć krosty, co utrudnia ich gojenie.

Jeśli ospa wietrzna jest dla dziecka wyjątkowo uciążliwa, to warto poprosić lekarza, aby wypisał odpowiednie leki uspokajające bądź przeciwwirusowe. Ważne, aby profilaktycznie obciąć dziecku paznokcie i zakładać na noc rękawiczki, co zapobiegnie rozdrapywaniu krost. Zdarza się, że krosty występują także w jamie ustnej, należy wtedy podawać dziecku tylko płynne bądź półpłynne pokarmy. Ważne, aby nie były to potrawy kwaśne, które reagują z wysypką.

Szczepienie przeciw ospie wietrznej

Środowisko lekarskie sugeruje w ramach profilaktyki przyjęcie przez dziecko szczepionki przeciw ospie wietrznej jeszcze przed ukończeniem 2. roku życia. Najskuteczniejsze są dwie dawki, które dziecko powinno przyjąć w odstępach nie większych niż 3 miesiące. Szczepionka ta jednak nie gwarantuje 100% ochrony, ale może sprawić, iż ospa będzie miała łagodniejszy i krótszy przebieg. W Polsce szczególnie zaleca się szczepionkę osobom z dysfunkcjami układu odpornościowego. Przed ospą powinny zaszczepić się również kobiety, które nie chorowały na nią, a planują ciążę, aby chronić płód przed nieprzewidzianymi skutkami.

Ospa wietrzna – groźne powikłania

Choroba wywołana wirusem VZV skutecznie osłabia układ odpornościowy. Stąd powinniśmy otoczyć dziecko szczególną opieką już po wyleczeniu. Rzadko ospa wywołuje poważne powikłania, ale mimo wszystko lepiej o nich wiedzieć. Rozdrapane krosty mogą wywołać objawy zakażenia bakteriami gronkowca czy paciorkowca. Obecny w otoczeniu wirus może przyczynić się do półpaśca, który jest w pewnym sensie ospą, ale występującą miejscowo. W najtrudniejszych przypadkach dochodzi do zapalenia opon mózgowych czy zapalenia płuc. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.