Konflikt serologiczny może powstać w wyniku różnicy pomiędzy grupami krwi rodziców. Sprawdź, kiedy przyszła mama powinna obawiać się jego wystąpienia.

Przyczyny konfliktu serologicznego

Konflikt serologiczny może wystąpić w przypadku, gdy grupa krwi ciężarnej różni się od grupy krwi przyszłego ojca. Jak wiemy, ludzka krew dzieli się na kilka grup (A, B, AB i 0). Dodatkowo, niektórzy z nas w strukturze krwi posiadają antygen D, czyli czynnik Rh – w większości przypadków (85% populacji) tak właśnie się dzieje. Grupę krwi tych osób oznaczamy dopiskiem „Rh+”, natomiast krew osób, które nie mają antygenu D opisujemy jako „Rh-„. Do konfliktu serologicznego może dojść wówczas, gdy grupa krwi matki ma czynnik Rh ujemny, natomiast krew płodu odziedziczyła po ojcu współczynnik „Rh+”.

Dlaczego oba typy krwi nie potrafią się porozumieć? Organizm matki posiadającej grupę krwi z czynnikiem „Rh-” nie zna antygenu D i traktuje go jak wroga. W celu jego zwalczenia wytwarza więc przeciwciała, które mają za zadanie go unicestwić. By zaalarmować o istnieniu „intruza”, do organizmu matki musi przedostać się krew dziecka. To zdarza się rzadko, jedynie w konkretnych sytuacjach: odklejeniu się łożyska, ciąży pozamacicznej, poronieniu, cesarskim cięciu, badaniach prenatalnych, porodzie operacyjnym, krwotokach lub zabiegach wewnątrz macicy. Są to sytuacje wyjątkowe, dlatego pierwsza ciąża z reguły nie jest praktycznie zagrożona konfliktem, gdyż wytworzone przez organizm mamy przeciwciała nie są wystarczająco silne, by zwalczyć „przeciwnika”. Dopiero po upływie kilku miesięcy produkowane przez ciało kobiety przeciwciała stają się na tyle silne, by przedostawać się przez łożysko i atakować krew dziecka podczas kolejnych ciąży. W tej sytuacji możemy mówić o wystąpieniu konfliktu serologicznego.

Konsekwencje i leczenie konfliktu serologicznego

W rezultacie konfliktu serologicznego w organizmie dziecka może wystąpić choroba hemolityczna, która objawia się rozpadem krwinek czerwonych. Jest ona bezobjawowa dla organizmu matki. Noworodek narodzony w sytuacji konfliktu serologicznego jest również zagrożony żółtaczką, choć ta występuje niezmiernie rzadko przy obecnym stopniu zaawansowania medycyny.

Matka narażona na wystąpienie konfliktu serologicznego powinna przebywać pod dokładną opieką specjalistów. W tej sytuacji będą potrzebne dodatkowe badania w kolejnych tygodniach ciąży, które pozwolą stwierdzić wystąpienie przeciwciał anty D oraz badania USG, dzięki którym lekarz prowadzący dowie się, jak konflikt wpływa na dziecko. W przypadkach gdy przeciwciała przedostają się przez łożysko i mogą mieć negatywny wpływ na płód, lekarz prowadzący może zdecydować o zakończeniu ciąży w 37. lub 38. tygodniu jej trwania lub wykonaniu transfuzji dziecku odpowiednio dobranej grupy krwi „Rh-„. Przetaczanie, które jest rzadką metodą, nie zmieni na trwałe grupy krwi dziecka, która po porodzie wróci do swojego współczynnika. Po narodzinach noworodkowi podaje się dodatkowo środki zapobiegające anemii.

Konflikt serologiczny – profilaktyka

Opisywane zjawisko nie jest dziś problemem spędzającym sen z powiek na oddziałach położniczych. W większości przypadków współczesna medycyna jest w stanie radzić sobie z konfliktem serologicznym. Warunkiem jest jednak odpowiednio wczesne zdiagnozowanie zagrożenia. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest oczywiście zbadanie grupy krwi matki i jej czynnika „Rh”. Kobietom z charakterystyką krwi „Rh-” w 72 godziny po porodzie podaje się Immunoglobulinę anty D, która zapobiega wytwarzaniu przeciwciał zwalczających krew „Rh+”. Skuteczność tego zabiegu szacuje się na 96-98%. W niektórych krajach (nie w Polsce) praktykuje się także drugi zastrzyk Immunoglobuliny w 28. tygodniu ciąży.