Sięganie po dobra natury to tendencja ostatnich czasów, która jest doskonale widoczna również w naszym kraju. Obecnie medycyna naturalna często wykorzystuje między innymi olej rycynowy, który znany jest już od pokoleń jako remedium na wiele dolegliwości. Nasi przodkowie wykorzystywali olej rycynowy na przykład jako preparat przeczyszczający, jednak właściwości oleju rycynowego są znacznie szersze, podobnie jak obszary jego zastosowania. Produkt ten bardzo korzystnie wpływa na kondycję włosów i skóry, poza tym można go wykorzystać na wiele dolegliwości. Czym dokładnie jest olej rycynowy i kiedy warto z niego skorzystać? Jak stosować olej rycynowy? Sprawdzamy!

Czym jest olej rycynowy?

Znany od pokoleń olej rycynowy jest produktem pozyskiwanym z nasion rącznika pospolitego – najczęściej wykorzystuje się tutaj metodę tłoczenia na zimno i wygotowywania gorącą wodą, co w konsekwencji prowadzi do rozpadu toksycznej rycyny, która jest bardzo niebezpieczną trucizną. Olej rycynowy zazwyczaj jest bezbarwny lub lekko żółtawy i ma bardzo gęstą konsystencję. W składzie oleju rycynowego znajduje się gliceryd kwasu rycynolowego, a oprócz tego glicerydy kwasu linolowego, oleinowego, stearynowego oraz palmitynowego. Olej rycynowy nie rozpuszcza się w wodzie, poza tym jest też bogaty we flawonoidy oraz terpenoidy.

Olej rycynowy wykorzystuje się w medycynie ludowej, w tym między innymi do walki z zaparciami, jednak nie jest to jedyny obszar jego zastosowania. Do czego jeszcze służy olej rycynowy? Chętnie korzysta się z niego również w kosmetyce, poza tym jest wykorzystywany też w przemyśle spożywczym i chemiczno-farmaceutycznym. Ze względu na cenne właściwości oleju rycynowego często stosuje się go na włosy, rzęsy i brwi oraz na skórę. Można korzystać z niego w jego czystej postaci, ale bardzo dobrze sprawdza się także w połączeniu ze składnikami dodatkowymi, dlatego warto przygotowywać z niego domowe mikstury pielęgnacyjne.

Czy olej rycynowy to to samo co olejek rycynowy?

Na rynku można spotkać się zarówno z produktami określanymi jako „olej rycynowy”, jak i produktami określanymi mianem „olejek rycynowy”. Nazwy te są stosowane przez pacjentów zamiennie, z tego powodu może pojawić się pytanie, czy olej rycynowy to to samo co olejek rycynowy. Okazuje się, że jest to błędne nazewnictwo. Terminy „olej” i „olejek” nie powinny być stosowane zamiennie, gdyż „olej” i „olejek” to nie są produkty tożsame. Nazwa „olej” wskazuje, że mamy do czynienia z czystym olejem rycynowym. Natomiast nazwa „olejek” wskazuje na to, że produkt stanowi kompozycję różnych olejów, w skład której oczywiście może wchodzić olej rycynowy, jednak mogą tam występować również inne oleje. By móc czerpać z właściwości oleju rycynowego, dobrze postawić na produkt powstający w procesie tłoczenia na zimno, poza tym najlepiej wybrać wyrób nierafinowany – jego cena może być jednak trochę wyższa.

Olej rycynowy – właściwości

Właściwości oleju rycynowego wykorzystywane są od pokoleń – produkt ten znajduje szczególne zastosowanie w medycynie ajurwedyjskiej. Jak może działać olej rycynowy w organizmie?

• Przyczynia się do pobudzenia perystaltyki jelit, ułatwiając wypróżnianie i walkę w zaparciami.
• Przyczynia się do łagodzenia stanów zapalnych oraz wzmocnienia układu odpornościowego.
• Wspomaga pracę układu oddechowego i ma właściwości wykrztuśne, co można wykorzystać przy schorzeniach związanych z drogami oddechowymi.
• Może dobrze nawilżać skórę i włosy, a także przyczynia się do regeneracji ich struktury.
• Przyczynia się do stymulowania cebulek włosowych oraz pobudzania wzrostu włosów.
• Przyczynia się do stymulacji produkcji kolagenu oraz elastyny.

Olej rycynowy – zastosowanie

Pytając starsze pokolenie, na co jest olej rycynowy, zapewne usłyszymy, że można go wykorzystać do walki z zaparciami. Faktem jest, że olej rycynowy po spożyciu ulega rozłożeniu do kwasu rycynowego, który przyczynia się do zmniejszania wchłaniania płynów w jelicie cienkim. Skutkuje to lepszym nawodnieniem stolca, a w konsekwencji jego łatwiejszym wydalaniem z organizmu. Olej rycynowy na zaparcia polecany jest też z tego powodu, że przyczynia się do pobudzania perystaltyki jelit. Olej rycynowy ma właściwości wykorzystywane nie tylko w dolegliwościach układu pokarmowego, ale może też wspomagać pracę układu odpornościowego oraz funkcjonowanie dróg oddechowych. Bywa wykorzystywany wspomagająco przy gojeniu się ran, a także przy walce z infekcjami skórnymi. W niektórych źródłach można się spotkać również z zaleceniami stosowania oleju rycynowego do ucha jako pomoc przy dolegliwości szumów usznych, a także z zaleceniami ssania oleju, poza tym okłady z oleju rycynowego bywają wykorzystywane przez pacjentów przy bólach mięśni i stawów, a także przy bólach głowy itd.

Zastosowanie oleju rycynowego w kosmetyce

Wykorzystanie oleju rycynowego nie musi się ograniczać wyłącznie do wspomagania wypróżniania. Olej rycynowy ma znacznie szersze zastosowanie i to nie tylko w medycynie ludowej, ale również w kosmetyce. Właściwości oleju rycynowego okazują się nieocenione, jeśli chodzi o kondycję skóry, włosów, rzęs czy brwi. Produkt ten stosowany regularnie może przynosić korzyści porównywalne do drogich kosmetyków z wyższej półki cenowej, a jest wyrobem naturalnym, który nie zawiera zbędnych dodatków.

Olej rycynowy jest chętnie wykorzystywany na skórę, ponieważ działa nawilżająco i pozwala zatrzymać wodę w głębokich warstwach skóry, a oprócz tego wspiera odbudowę płaszcza lipidowego. Bardzo dobrze sprawdzi się między innymi przy przesuszonej skórze łokci, kolan czy stóp. Stosowany na skórę olej rycynowy może również korzystnie wpływać na jej wygląd, z czasem przyczyniając się do redukcji widoczności zmarszczek czy rozstępów. Może również pomagać w walce z nadmiernym łojotokiem czy trądzikiem, poza tym wspomaga gojenie się ran. W kosmetyce polecany jest również olej rycynowy na włosy, ponieważ bardzo dobrze je nawilża, a poza tym pobudza ich cebulki, wygładza łuski i wspomaga regenerację kosmyków, sprawiając, że włosy stają się gładkie i lśniące. Olej rycynowy wykorzystywany jest do pobudzania wzrostu rzęs, włosów i brwi, poza tym przyczynia się do ich naturalnego przyciemnienia, przez co wyglądają na gęstsze.

Olej rycynowy do picia

Picie niewielkich ilości oleju rycynowego może okazać się pomocne w przypadku towarzyszących pacjentowi zaparć, a oprócz tego wykorzystywane jest również przy zatruciach pokarmowych. Olej rycynowy wykazuje działanie silnie przeczyszczające, dlatego nie powinien być stosowany w dużych ilościach i zawsze należy postępować zgodnie z dołączoną do opakowania ulotką czy też zgodnie z opisem na opakowaniu produktu. Działanie przeczyszczające oleju rycynowego rozpoczyna się podczas kontaktu z enzymami trzustkowymi. Wówczas olej ulega przemianie w związki, które drażnią jelito, przyczyniając się do zwiększenia perystaltyki. Dodatkowym działaniem jest też redukcja wchłaniania wody przez jelita, przez co konsystencja stolca ulega upłynnieniu, dzięki czemu jest łatwiej usuwany z organizmu.

Działanie przeczyszczające prawidłowo stosowanego oleju rycynowego pojawia się zazwyczaj po kilku godzinach od jego przyjęcia. Zwykle osoby dorosłe przyjmują 1–2 łyżki stołowe oleju rycynowego jednorazowo, co jest wystarczające, aby wywołać efekt przeczyszczający. Potrzeba skorzystania z toalety po oleju rycynowym może być nagła, ale samo nasilenie efektu przeczyszczającego uzależnione jest od wieku i metabolizmu pacjenta. Ze względu na właściwości drażniące olej rycynowy nie powinien być stosowany do picia zbyt często.

Olej rycynowy na skórę

Olej rycynowy na skórę jest powszechnie stosowany przez wielu pacjentów. Można go stosować między innymi w celu dobrego nawilżenia skóry czy też walki z jej stanami zapalnymi, podrażnieniami, a nawet z nadmiernym rogowaceniem. Skóra po prawidłowo zastosowanym oleju rycynowym staje się miękka i przyjemnie gładka, co może być pomocne, jeśli pacjent ma problemy z przesuszoną i skłonną do pękania skórą na łokciach, kolanach czy też stopach. Olej rycynowy bardzo dobrze radzi sobie również z różnego rodzaju podrażnieniami skóry, poza tym wspiera regenerację skóry i gojenie się ran – można z niego korzystać również w przypadku oparzeń czy też owrzodzeń.

Olej rycynowy ma też właściwości antybakteryjne, więc może być pomocny w przypadku walki z trądzikiem, a oprócz tego można go wykorzystać podczas zmagania się z grzybicą skóry. Produkt można również stosować w celu poprawy wyglądu blizn. Można go wykorzystać, aby zmniejszyć widoczność drobnych zmarszczek, na rozstępy, a nawet w przypadku problemu spierzchniętych ust. Oprócz tego jest też wykorzystywany jako kosmetyk do oczyszczania twarzy, w tym również do zmywania makijażu.

Olej rycynowy stosowany zewnętrznie na skórę może również być pomocny w przypadku dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe, więc można wykorzystać go do wcierania w obolałe miejsca ciała, a także w postaci rozgrzewających okładów. W formie ciepłych okładów może też łagodzić dolegliwości bólowe głowy, poza tym okład z oleju rycynowego może sprawdzić się przy bólach brzucha czy też bólach pleców.

Olej rycynowy na włosy, rzęsy i brwi

Olej rycynowy jest również chętnie wykorzystywany do poprawy kondycji włosów, rzęs i brwi. Olej rycynowy na włosy można stosować na wiele sposobów i w różnym celu. Sprawdzi się między innymi do aplikacji na końcówki, ale można wykorzystać go również na całą długość włosów. Prawidłowo stosowany może przyczynić się do wzmocnienia włosów, wyeliminowania problemu rozdwajających się końcówek, poza tym dobrze nawilży włosy i nada im blask. Olej rycynowy zamyka łuski włosa, a oprócz tego stymuluje przyrost włosów, a także przyczynia się do ich naturalnego pociemnienia. Dzięki właściwościom antyseptycznym oraz regulującym wydzielanie sebum olej rycynowy sprawdzi się również przy problemie nadmiernego przetłuszczania się włosów.

Wiele osób stosuje olej rycynowy jako odżywkę do rzęs czy też brwi, a efekty takiej kuracji bywają porównywalne ze stosowaniem drogich kosmetyków. Wystarczy nakładać olej rycynowy na rzęsy i brwi raz dziennie (np. wieczorem), a staną się one mocniejsze, bardziej gęste i będą wyglądać na dłuższe. Do aplikacji na rzęsy i brwi można wykorzystać czystą szczoteczkę do rzęs, ale bardzo dobrze sprawdzi się też zwykły patyczek kosmetyczny.

Na efekty stosowania oleju rycynowego na włosy, rzęsy i brwi trzeba będzie poczekać. Warto jednak stosować produkt regularnie, ponieważ może korzystnie wpłynąć na kondycję włosów i ich wygląd. Efekty mogą być zauważalne po kilku–kilkunastu tygodniach terapii, ale są i osoby, które będą musiały stosować olej rycynowy kilka miesięcy, aby zauważyć poprawę.

Jak stosować olej rycynowy?

Olej rycynowy można stosować wewnętrznie, czego przykładem jest jego spożywanie przy zaparciach, a także zewnętrznie – chociażby na skórę, włosy czy rzęsy. Jak stosować olej rycynowy wewnętrznie? Zazwyczaj przy krótkotrwałych zaparciach wystarczy przyjąć 1–2 łyżki oleju rycynowego przed snem. Ze względu na dość specyficzny zapach i smak oleju rycynowego należy uważać na pojawiający się odruch wymiotny.

Olej rycynowy można stosować na skórę w wersji nierozcieńczonej, ale sprawdzi się też po zmieszaniu z olejem kokosowym, olejem lnianym, olejem z pestek winogron, olejem jojoba czy też oliwą z oliwek. By stosować olej rycynowy w formie okładów na skórę, wystarczy nasączyć podgrzanym lekko olejem gazę lub cienki ręcznik, a następnie ułożyć na skórze. Olej rycynowy na włosy można stosować zarówno na same końcówki, jak i olejować włosy od połowy ich długości czy też aplikować na całą długość włosów. W celu pobudzenia wzrostu włosów powinno się stosować olej rycynowy na skórę głowy. Można zmyć olej z włosów szamponem, jednak lepiej sprawdzi się w tym przypadku odżywka.

Czy olej rycynowy jest bezpieczny?

Praktycznie każdy produkt, który jest stosowany nieprawidłowo lub w niewłaściwych dawkach może negatywnie odbić się na zdrowiu człowieka. Olej rycynowy może mieć też działania niepożądane. Stosowany na przeczyszczenie może przyczyniać się, chociażby do podrażnienia jelita grubego oraz jego przekrwienia, dlatego zaleca się jego krótkotrwałe stosowanie i w niewielkich dawkach.

Nie każdy powinien korzystać z oleju rycynowego, ponieważ istnieją również przeciwwskazania do jego stosowania. Przeciwwskazania dotyczą głównie wewnętrznego przyjmowana oleju, ale również pojawiają się przy zewnętrznym korzystaniu z produktu. Choć niewątpliwie jest to substancja o szczególnych walorach i właściwościach, nie powinny z niej korzystać osoby uczulone na rycynę. Olej rycynowy na zaparcia nie powinien być też stosowany u kobiet w ciąży (gdyż może wywołać skurcze i przyczynić się do przedwczesnego porodu) czy też karmiących piersią, ponadto nie zaleca się jego stosowania w celu leczenia zaparć u dzieci. Spożywać oleju rycynowego na zaparcia nie powinny również osoby z niedrożnością jelit. Nie zaleca się picia oleju rycynowego przez osoby z ostrymi dolegliwościami bólowymi brzucha o nieznanej przyczynie, a także przez osoby z zapaleniem jelit czy też podrażnieniem wyrostka robaczkowego. Okłady z oleju rycynowego nie są natomiast zalecane przy uczuleniu lub alergii.

Literatura:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Olej_rycynowy
https://www.olej.edu.pl/zastosowania-oleju-rycynowego/
http://cukrzycaazdrowie.pl/pl/pdfy/geor21sa.oi2.pdf
https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-summary/castor-oil-summary-public_pl.pdf
https://www.researchgate.net/publication/286315473_Olej_rycynowy_-_Chemia_i_zastosowanie

Autor artykułu: tech. farm. Anna Onikijuk