O wpływie diety na zdrowie mówi się wiele w kontekście dorosłych, ale jest to jeszcze istotniejsze zagadnienie w przypadku dzieci – zwłaszcza tych najmłodszych. Karmienie piersią korzystniej wpływa na kształtowanie dziecięcej odporności niż podawanie mleka modyfikowanego. Nie zawsze jednak jest możliwe. Zatem w jaki sposób można wzmocnić odporność niemowlęcia karmionego butelką? Czy należy mu podawać probiotyk i prebiotyk?

WHO zaleca karmienie dziecka piersią przez minimum sześć pierwszych miesięcy jego życia. Dzieci karmione piersią mają na ogół lepszą odporność, gdyż mleko matki jest idealnie dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Niestety nie w każdym przypadku możliwe jest karmienie mlekiem matki. W takich przypadkach stosowane są mieszanki modyfikowane. Odporność dzieci karmionych sztucznym mlekiem warto wspomagać, dbając szczególnie o ich mikroflorę jelitową.

Karmienie piersią a karmienie butelką

Mleko matki to pokarm idealnie dopasowany do potrzeb większości najmłodszych dzieci, choć istnieją wyjątki od tej reguły. Karmienie piersią wspomaga wczesne dojrzewanie ważnej dla układu odpornościowego bariery jelitowej. Dzieci karmione w ten sposób przyjmują też bakterie mlekowe, które mocno wspierają ich układ odpornościowy, oraz prebiotyki stymulujące prawidłowy wzrost korzystnej mikroflory jelitowej. Mleko matki jest także bogate w związki aktywne immunologicznie oraz zawiera wiele enzymów, białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin, minerałów i innych składników.

Nie w każdym przypadku możliwe jest jednak karmienie dziecka piersią. W takiej sytuacji maluchom podaje się specjalne mieszanki mleka modyfikowanego. Specjaliści dbają, by ich skład był dostosowany do potrzeb żywieniowych i rozwojowych dzieci, jednak żadne mleko modyfikowane nie zastąpi mleka matki. Żywienie niemowląt mlekiem modyfikowanym nie pozostaje bez konsekwencji, jeśli chodzi o mikroflorę jelitową najmłodszych i stan śluzówki ich jelit, co przekłada się bezpośrednio na odporność. W mieszankach modyfikowanych można znaleźć wiele ważnych składników – w tym również prebiotyki. Ten sposób żywienia niemowląt nie stymuluje jednak w tym samym stopniu rozwoju mikroflory jelitowej.

Czy dzieci karmione mlekiem modyfikowanym częściej chorują?

Na odporność dzieci wpływa wiele czynników – w tym genetyczne i środowiskowe. Nie bez znaczenia są styl życia i rodzaj żywienia. Już sam poród jest bardzo istotny: dzieci, które rodzą się przez CC, mają zupełnie inny mikrobiom niż dzieci rodzone siłami natury.

Czy mleko modyfikowane wspiera odporność?

Jeśli chodzi o składy mlek modyfikowanych, niewątpliwie można zauważyć duży postęp na przestrzeni ostatnich lat. Specjaliści dokładają wszelkich starań, by składy mieszanek modyfikowanych obejmowały nie tylko składniki odżywcze, witaminy i minerały w potrzebnych dla dziecka dawkach, ale także inne ważne dla najmłodszych składniki – w tym kwasy omega-3, a także probiotyki i prebiotyki, które wzmacniają dziecięcą mikroflorę. Wszystko to sprawia, że dobrze dobrane mleko modyfikowane może – zdaniem wielu producentów mieszanek mlecznych – korzystnie wpływać na odporność dziecka. Mleko modyfikowane wciąż nie jest jednak produktem, który pod tym kątem mógłby zastąpić mleko matki.

Czy warto podawać niemowlakowi probiotyk do mleka modyfikowanego? Wpływ probiotyków i prebiotyków na żywienie niemowląt

Probiotykami nazywa się wyselekcjonowane kultury mikroorganizmów, które wykazują korzystny wpływ na organizm i jego kondycję zdrowotną. Do probiotyków można zaliczyć szczepy bakteryjne i niektóre drożdże. Mogą nie tylko wpływać na funkcjonowanie jelit, ale także rzutować na prawidłową pracę układu odpornościowego. Prebiotyki to natomiast składniki stanowiące pożywkę (pokarm) dla „dobrych” mikroorganizmów, sprzyjające ich namnażaniu i tym samym utrzymaniu prawidłowej równowagi mikroflory. Preparaty prebiotyczne stymulują wzrost korzystnych mikroorganizmów, wspomagając tym samym zmianę profilu mikrobioty jelitowej dziecka. Do prebiotyków można zaliczyć na przykład inulinę i oligosacharydy. Na rynku dostępne są preparaty zawierające połączenie prebiotyku z probiotykiem – nazywane są synbiotykami. Przykładem takiego produktu jest Osłonka Balance w kroplach od firmy Aurovitas, czyli suplement z bakteriami kwasu mlekowego i prebiotykiem,który można podawać dziecku już od pierwszego dnia życia.

Najczęściej podawanie probiotyków zaleca się w przypadku niemowląt, które są leczone antybiotykami. Antybiotyk może bowiem działać wyniszczająco na naturalną mikroflorę. Probiotyk pełni zatem funkcję osłonową, chroniąc między innymi przed infekcją grzybiczą związaną z zachwianiem równowagi naturalnej mikroflory. Możemy zastanowić się nad uzupełniem bakterii probiotycznych w takich przypadkach jak :problemy z układem pokarmowym – w tym wzdęcia, biegunki bądź zaparcia,

• kolki niemowlęce,
• ulewanie,
• nietolerancje (na przykład laktozy),
• narażenie (na przykład genetyczne) na rozwój alergii.

Stosowanie probiotyków zaleca się niekiedy również w przypadku niemowląt urodzonych przez cesarskie cięcie, gdyż ich mikroflora różni się od mikroflory dzieci przychodzących na świat drogami natury. W przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym pediatra również może podjąć decyzję o konieczności stosowania probiotyków i prebiotyków.

Probiotyki dla niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym

Na rynku można znaleźć wiele preparatów z probiotykami dla dzieci – w tym również te, które można stosować już od pierwszych dni życia. Przykładem może być wspomniana już Osłonka Balance, czyli kropelki na brzuszek dla noworodków i dzieci starszych. Ich zaletą jest to, że w składzie zawierają nie tylko pożyteczne bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus rhamnosus FloraActive 19070-2 i Lactobacillus reuteri FloraActive 12246, ale także prebiotyk, czyli fruktooligosacharydy (FOS). Produkt ma formę ułatwiającą podawanie najmłodszym (krople), a jego skład jest pozbawiony laktozy i glutenu, co może mieć znaczenie w przypadku dzieci z nietolerancją. Dzięki technologii krioprotekcji bakterie probiotyczne wyróżniają się dużą przeżywalnością, wysoką aktywnością biologiczną i dobrą adaptacją w jelitach.

Jak podawać suplement z bakteriami kwasu mlekowego niemowlętom karmionym butelką?

Przed rozpoczęciem podawania probiotyku niemowlęciu należy zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania oraz zawartymi w niej zaleceniami, wskazaniami i przeciwwskazaniami. Suplementację probiotyków i prebiotyków u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym najlepiej skonsultować z pediatrą. Zawsze należy podawać dziecku dawkę synbiotyku zgodną z zaleceniami. Należy też przestrzegać wskazań związanych z samym przyjmowaniem preparatu. W przypadku Osłonki Balance zaleca się podawanie dziecku pięciu kropli dziennie. Wspomniane kropelki na brzuszek dla niemowląt możnapodawać bezpośrednio do ust: na łyżeczce lub po zmieszaniu z niewielką ilością pokarmu. Istotne jest to, aby dopilnować, by dziecko spożyło całości porcji. Suplement nie powinien być też nigdy traktowany jako substytut zdrowej diety dziecka i zdrowego trybu życia.

O odporność niemowlęcia karmionego mlekiem modyfikowanym warto zadbać również na inne sposoby – w tym wykonując rekomendowane szczepienia. Ważne jest też regularne zabieranie dziecka na świeże powietrze i ubieranie go stosownie do pogody. Nie bez znaczenia dla wzmacniania dziecięcej odporności jest również pilnowanie stałego rytmu dnia i zdrowego snu.

Literatura:

• Sadowska-Krawczenko I., Zastosowanie probiotyków w neonatologii, Forum Zakażeń 2016;7(4):295–299,
• Szachta P., Jankowska D., Mikrobiota Dziecka, czyli probiotyki od pierwszych dni życia, Food Forum 4(26) /2018,
• Kotlińska A., Huras H., Źródła i rola mikrobioty mleka kobiecego, Przegląd literatury przedmiotu, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2017; 15 (2): 178–180,
• Probiotyki i prebiotyki, Kompendium wiedzy dla farmaceutów i lekarzy, pod red. Tuszyński P.K., Wydawnictwo Farmaceutyczne, 2021,
• Kędzia A., Działanie probiotyków na organizm człowieka, cz. I, Rola flory fizjologicznej przewodu pokarmowego, Postępy Fitoterapii 4/2008, 247-251,
• Jankowska D., Jak Poprawić Odporność, czyli probiotyki i prebiotyki jako stymulatory układu immunologicznego, Food Forum 1(23) /2018,
• Steube A. The Risks of Not Breastfeeding for Mothers and Infants. Review in Obstetrics&Gynecology. Vol. 2(4). pp.222-231,
• Gerasimov S, Gantzel J, Dementieva N, Schevchenko O, Tsitsura O, Guta N, Bobyk V, Kaprus V. Role of Lactobacillus rhamnosus (FloraActive™) 19070-2 and Lactobacillus reuteri (FloraActive™) 12246 in Infant Colic: A Randomized Dietary Study. Nutrients. 2018 Dec 13;10(12):1975. doi: 10.3390/nu10121975,
• Górska S. i wsp., Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy, Postępy higieny i medycyny doświadczalnej, 2009, 63, 653-667,
• Szałek E., Kaczmarek Z., Grześkowiak E., Wykorzystanie probiotyków we współczesnej farmakoterapii pediatrycznej, Farm Pol, 2010, 66(3): 168-172,
• Jama-Kmiecik A., Gil K., Frej-Mądrzak M., Sarowska J., Choroszy-Król I., Znajomość roli pro- i prebiotyków w profilaktyce zdrowia i leczeniu chorób w świetle badań, w: Zdrowie i style życia, Uniwersytet Wrocławski, 2020,
• Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Probl. Hig. Epidemiol. 2014, 95(3): 541-549,
• Jańczewska I., Domżalska-Popadiuk I., Znaczenie kolonizacji bakteryjnej przewodu pokarmowego noworodków donoszonych urodzonych drogą cesarskiego cięcia; Ann. Acad. Med. Gedan; 2014; 44;99-104.