Hipochondria jest zaburzeniem emocjonalnym ze spektrum nerwic. Jej głównym objawem jest silny, nieuzasadniony lęk o własne zdrowie. Zwykle objawia się też przekonaniem o istnieniu choroby somatycznej ze względu na charakterystyczne symptomy organiczne, których chory doznaje i nie może kontrolować. Jak rozpoznać hipochondrię i ją leczyć? Jaka może być jej etiologia?

Pochodzenie hipochondrii

Przyczyny choroby są niezwykle złożone. To, co widoczne dla obserwatorów, czyli rodziny i lekarzy, to jedynie wierzchołek góry. Chory uskarża się na bóle, nieprzyjemne objawy, mogące być symptomami różnych poważnych chorób, jednakże badania nie wykazują żadnych dolegliwości fizycznych. Hipochondria, czyli nerwica hipochondryczna, to choroba silnie związana z emocjami. Lęk o własne zdrowie ma swoje korzenie w zaburzeniach takich jak nerwica natręctw lub depresja. Pochodzenie hipochondrii może być związane z takimi czynnikami, jak:

– zaburzenia postrzegania ciała,
– chęć uniknięcia konfrontacji z własnymi niepowodzeniami,
– podświadome nakładanie na siebie kary za „błędy”.

Osobowość lękowa, z którą mamy do czynienia przy hipochondrii, kształtuje się już w dzieciństwie i silnie oddziałuje na każdą dziedzinę życia dorosłego chorego.

Jak zdiagnozować hipochondrię?

Jest to niezwykle trudne i wymaga współpracy lekarzy chorób wewnętrznych z wykwalifikowanym psychiatrą. Jeżeli nie ma potwierdzenia w wynikach badań, że istnieje jakakolwiek choroba organiczna, hipochondria jest możliwa do rozpoznania dzięki dodatkowo współistniejącym objawom:

– silny niepokój i lęk na tle zdrowia,
– dolegliwości bóle stale dotyczące nowych narządów i układów,
– zbytnie zainteresowaniem ciałem,
– stałe przekonanie o chorobie i jej wyraźne poczucie.

Pomocny w diagnozie tej niełatwej do rozpoznania choroby jest dokładny wywiad psychiatryczny. Wywiad ten obejmuje zebranie informacji na temat stanu emocjonalnego, ale także sytuacji rodzinnej, osobistej czy przeszłości pacjenta. Oczywiście należy skrupulatnie wykluczyć wszelkie przyczyny organiczne i choroby fizyczne opisywanych dolegliwości.

Hipochondria – jak się ją leczy?

Leczenie hipochondrii wymaga połączenia zarówno psychoterapii, jak i nierzadko farmakologii. Jeżeli schorzeniu towarzyszą silne lęki, ataki paniki, znaczne obniżenie nastroju, anhedonia i inne objawy sugerujące depresję, konieczne jest włączenie leków antydepresyjnych w ramach stałego leczenia. Hipochondria może także mieć ścisły związek lękowymi zaburzeniami osobowości i OCD. W takim wypadku pomóc mogą zarówno antydepresanty z grupy SSRI, jak i neuroleptyki czy leki przeciwpsychotyczne. Lekarz decyduje także, czy przepisać doraźne leki uspokajające.

Drogą do wyzdrowienia jest psychoterapia, na przykład w nurcie behawioralnym. Pozwala ona oderwać myśli od zbytniego skupienia się na własnym organizmie i skoncentrować na innych zadaniach. Terapia może pomóc również dociec przyczyny hipochondrii oraz związanego z nią silnego lęku. Może chodzić o brak akceptacji swojej sytuacji życiowej, czy też niesatysfakcjonujące życie osobiste. Osoba chora podświadomie czerpie korzyści ze swojej dolegliwości, na przykład zyskuje uwagę lekarzy i innych osób. Ucieka więc w chorobę przed problemami. Pacjent podczas psychoterapii musi sobie uświadomić istotę sprawy oraz zadać pytanie, co naprawdę kryje się za dolegliwościami, które manifestują się poszukiwaniem chorób ciała lub nawet fizycznym odczuwaniem bólu w różnych organach. Leczenie niekiedy jest długie i trzeba mnóstwo cierpliwości, by przyniosło oczekiwane efekty.