Zakażenia dróg moczowych nie należą do rzadkości, a podstawą w ich przypadku jest wdrożenie szybkich i skutecznych działań zaradczych. Jeśli wśród domowników znajduje się osoba z tendencją do infekcji układu moczowego, warto w apteczce posiadać leki, które pomogą wyeliminować problem na wczesnym etapie. Jednym ze stosowanych powszechnie przy infekcjach układu moczowego leków jest furagina, która na rynku występuje pod różnymi nazwami handlowymi. Co należy wiedzieć o działaniu i zastosowaniu furaginy? W jaki sposób trzeba ją prawidłowo stosować i dawkować? O czym należy pamiętać w czasie terapii i jakie mogą być skutki uboczne tego leku? Informacje na temat furaginy zebraliśmy poniżej.

Furagina (furazydyna) – czym jest i jakie jest jej zastosowanie?

Infekcje dróg moczowych to problem, który dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Może pojawić się w każdym wieku, w tym również u dzieci, poza tym nie jest obcy ludziom starszym i schorowanym. Ze względu na budowę anatomiczną kobiety są bardziej narażone na infekcje dróg moczowych, co jednak nie oznacza, że mężczyźni nie zmagają się z tym problemem. Jednym z leków stosowanych przy infekcjach bakteryjnych układu moczowego jest furagina, występująca również pod nazwą furazydyna. Jest to substancja będąca pochodną nitrofuranu, która wykazuje działanie bakteriostatyczne w stosunku do bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych. Na co szczególnie pomaga furaginum u pacjentów? Furagina znajduje zastosowanie między innymi w przypadku infekcji dróg moczowych, które wywołane są przez zakażenie Escherichia coli, czyli pałeczkę okrężnicy. Jest to jedna z najpowszechniejszych przyczyn, w związku z którymi u pacjentów rozwija się chociażby zapalenie pęcherza moczowego. Furagina może być skutecznym rozwiązaniem, gdy infekcja nie jest powikłana, jednak bardzo ważne jest, aby lek stosować prawidłowo.

Jeszcze do niedawna leki z furaginą dostępne były wyłącznie na receptę, więc przy infekcjach układu moczowego bez kontaktu z lekarzem można było posiłkować się jedynie ziołowymi preparatami moczopędnymi, które nie tyle leczą infekcje, ile wspomagają walkę z nimi. Tabletki z furaginą można obecnie kupić już bez recepty – stosuje się je zarówno przy ostrych infekcjach dróg moczowych, jak i przy bakteryjnych zakażeniach przewlekłych układu moczowego. Furagina znajduje zastosowanie nie tylko przy infekcji pęcherza moczowego, ale też przy zapaleniu miedniczek nerkowych. Niekiedy  w przypadku zakażenia gruczołu krokowego również przepisywana jest furagina. Dla mężczyzn, szczególnie tych starających się o potomstwo, zażywanie tej substancji ta wiąże się z pewnym ryzykiem, gdyż pochodne nitrofuranu mogą niekorzystnie wpływać na jakość nasienia.

Czy furagina to antybiotyk?

Leki, które wykazują działanie przeciwbakteryjne, pacjentom zazwyczaj kojarzą się z antybiotykami, co jednak nie jest do końca prawidłowe. Furagina jest lekiem bakteriostatycznym, który wykazuje skuteczność w stosunku do bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Odpowiedź na pytanie, czy furagina to antybiotyk, jest jednak negatywna. Furagina nie jest antybiotykiem, chociaż faktycznie posiada działanie przeciwbakteryjne. Jest natomiast chemioterapeutykiem, czyli syntetycznym lekiem, którego działanie polega na hamowaniu namnażania się bakterii w układzie moczowym.

Objawy bakteryjnej infekcji dróg moczowych – kiedy furagina może mieć zastosowanie?

Bakteryjne infekcje dróg moczowych miewają różny przebieg. Niektóre infekcje przebiegają bezobjawowo, co utrudnia wdrożenie leczenia na czas. Pacjent zazwyczaj dowiaduje się o takiej bezobjawowej infekcji w czasie profilaktycznych badań moczu. Są również infekcje układu moczowego, które dają objawy nasilone:

• Najczęściej pojawiają się u pacjenta problemy z oddawaniem moczu. Może być to:
  • uczucie parcia na pęcherz,
  • częstomocz,
  • pieczenie w czasie oddawania moczu lub ból,
  • potrzeba częstych wizyt w toalecie,
  • uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego.
• Pacjenci często odczuwają przy infekcjach dróg moczowych również ból podbrzusza, poza tym może pojawiać się u nich gorączka.
• Jeśli infekcja dotyczy dziecka, dochodzą niekiedy takie objawy jak biegunka, brak apetytu, a nawet spadek masy ciała.

Furazydyna często znajduje zastosowanie przy leczeniu infekcji układu moczowego, a jej prawidłowe stosowanie okazuje się w wielu przypadkach wystarczające, by skutecznie uporać się z problemem. Ważne jednak, aby tabletki z furaginą przyjąć możliwie najszybciej od pojawienia się pierwszych niepokojących symptomów i kontynuować ich stosowanie zgodnie z ulotką. Niekiedy jednak furagina bez recepty okazuje się niewystarczająca, a wówczas nie ma co zwlekać z konsultacją z lekarzem, gdyż powikłania infekcji dróg moczowych mogą być bardzo poważne. Jeśli furagina na zapalenie pęcherza okaże się nieskuteczna, niezbędne może być wdrożenie antybiotykoterapii.

Furagina – działanie w organizmie

Jak zaznaczono już wcześniej, furagina jest chemioterapeutykiem o właściwościach bakteriostatycznych, czyli jej działanie polega na hamowaniu namnażania się bakterii w układzie moczowym. Furazydyna ma niewielkie działanie przeciwgrzybicze i przeciwpierwotniakowe, jednak jej podstawowe wykorzystanie to walka z infekcjami bakteryjnymi. Działanie furaginy w momencie kontaktu z bakteriami jest natychmiastowe. W efekcie kontaktu z bakteryjnymi flawoproteinami furagina przekształcana jest do postaci aktywnej, wpływając na aktywność bakteryjnych związków niezbędnych do syntezy białek czy kwasów nukleinowych.

Furagina – jak stosować prawidłowo?

W przypadku potrzeby przyjmowania furaginy bardzo ważne jest odpowiedzialne podejście pacjenta do samoleczenia, w przeciwnym razie można sobie bardziej zaszkodzić, niż pomóc. Jak prawidłowo stosować furaginum? Zdecydowanie nie jest to lek, który stosuje się do ustąpienia pierwszych objawów infekcji dróg moczowych. Aby lek z furaginą mógł zadziałać w sposób pożądany, należy przyjmować go dłużej. Ustąpienie objawów infekcji nie musi wskazywać na to, że wszystkie chorobotwórcze mikroorganizmy w drogach moczowych zostały już wyeliminowane, a odstawienie leku zbyt wcześnie może skutkować nawrotem infekcji. Jak stosować furaginę właściwie? Dobrze przyjmować tabletki z furaginą wraz z posiłkami białkowymi oraz popijać większymi ilościami wody. Nie powinno się popijać furaginy sokami, w tym szczególnie nie jest wskazane jej łączenie z sokiem grejpfrutowym.

Dawkowanie furaginy

Furagina jest dostępna na rynku pod różnorodnymi nazwami handlowymi. Tabletki z furazydyną mogą różnić się zawartością substancji czynnej. Bardzo ważne zatem, aby każdorazowo sprawdzać zalecane przez producenta dawkowanie furaginy w ulotce dołączonej do leku. Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, należy postępować zgodnie z zaleceniami dawkowania leku zawartymi w ulotce. Na rynku można znaleźć tabletki z furaginą w dawce 50 mg, a także te z furaginą w dawce 100 mg – obie dawki występują jako leki OTC, czyli te, które wydaje się bez recepty. Dawkowanie furaginy zależne jest od wieku pacjenta. W przypadku osób dorosłych rekomendowane dawkowanie furaginy to przyjęcie 4 tabletek furaginy 100 mg w pierwszej dobie leczenia, a następnie przyjmowanie po 3 tabletki furaginy na dobę przez kolejne 6 dni leczenia. Kuracji nie powinno się skończyć szybciej niż przed upływem 7 dni.

Jeśli kobieta zmaga się z nawracającymi infekcjami układu moczowego, zasadne może być przyjmowanie furaginy przez dłuższy czas. W tym przypadku zwykle zaleca się stosowanie dawki 100 mg furazydyny raz na dobę, najlepiej wieczorem, a kuracja powinna trwać nawet 6-12 miesięcy, jednak powinna być jednocześnie połączona z suplementacją witamin z grupy B.

Przy leczeniu infekcji układu moczowego u dzieci dawka furaginy powinna być mniejsza. Zazwyczaj zaleca się podawanie dziecku 5-7 mg furaginy/kg masy ciała na dobę, przy czym dawka dobowa powinna być podzielona na 2-3 dawki jednorazowe. Łatwo zatem policzyć, że dziecko o masie ciała 20 kg powinno przyjmować 100-140 mg furaginy na dobę. Leczenie dziecka furaginą i ewentualne dawkowanie leku zawsze dobrze skonsultować z lekarzem, zwłaszcza że infekcje układu moczowego u najmłodszych rozwijają się bardzo szybko i mogą mieć bardzo groźne powikłania. Dziecko z objawami infekcji układu moczowego powinno być zbadane przez lekarza i to dopiero lekarz powinien podjąć decyzję o dalszym leczeniu (być może właśnie furaginą w odpowiednio przeliczonej dawce).

Furagina – kiedy zaczyna działać?

Furazydyna jest lekiem, który dość szybko daje zauważalne efekty u większości pacjentów. Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego i bardzo szybko osiąga maksymalne stężenie we krwi, a jej przyswajalność wzmaga przyjmowanie z posiłkami białkowymi. Po jakim czasie działa furagina od pierwszego przyjęcia? Zazwyczaj dolegliwości u pacjentów ustępują już w pierwszych 2-3 dniach stosowania tabletek. Bez względu jednak na to, kiedy zaczyna działać furagina, powinno się tabletki przyjmować przez wskazany w ulotce czas, czyli przez 7-8 dni, nawet jeśli pod koniec terapii pacjent będzie mieć już wrażenie, że uporał się z infekcją i lek bierze „niepotrzebnie”. Jeśli natomiast okaże się, że objawy infekcji po stosowaniu furaginy powrócą, kuracja może być powtórzona po 10-15 dniach.

Jeśli okaże się, że stosowanie furaginy nie przynosi u pacjenta efektów, czyli jego objawy nie ustępują lub wręcz nasilają się, powinien skonsultować się z lekarzem. Niewykluczone, że konieczne będzie w tym przypadku wdrożenie antybiotykoterapii. Nie należy zwlekać z kontaktem z lekarzem przy objawach takich jak gorączka, pojawienie się krwi w moczu, czy też przy nasilonych dolegliwości bólowych bądź dreszczy.

Stosowanie furaginy – na co zwrócić uwagę?

Leki z furaginą należy stosować prawidłowo, w przeciwnym wypadku trudno oczekiwać ich pożądanego działania. Ważne jest jednak nie tylko odpowiednie dawkowanie furaginy, lecz także pilnowanie jej możliwych interakcji. Jedną z dość kontrowersyjnych kwestii jest łączenie furaginy z witaminą C. Z jednej bowiem strony mówi się, że witamina C przyczynia się do uszczelnienia ścian naczyń krwionośnych i zakwaszenia moczu, co mogłoby być niekorzystne dla rozwoju bakterii. Z drugiej strony jednak są doniesienia, że u pacjentów, przez których stosowana jest furagina, a witamina C suplementowana jest w wysokich dawkach, rośnie ryzyko krystalizacji szczawianów wapnia w moczu. Może być to szczególnie niebezpieczne dla osób z dną moczanową.

Nie zaleca się też łączenia furaginy z alkoholem. Łączenie furaginy z alkoholem wpływa na metabolizm alkoholu, co znów może skutkować bardziej dokuczliwymi działaniami niepożądanymi napojów procentowych na organizm. Wiele kobiet zastanawia się nad relacją: furaginum a tabletki antykoncepcyjne. Nie powinny jednak obawiać się, że przyjmowanie furaginy zakłóci działanie tabletek antykoncepcyjnych. Ważne natomiast, by zachować minimum 2-godzinny odstęp między przyjmowaniem furaginy a przyjmowaniem leków, które neutralizują sok żołądkowy.

Skutki uboczne furaginy

Furazydyna nie jest pozbawiona działań niepożądanych, chociaż nie muszą one być odczuwalne przez każdą osobę, która lek stosuje. Skutki uboczne furaginy to między innymi bóle głowy, gazy i nudności, poza tym wystąpić może u pacjenta osłabienie apetytu, a także biegunka lub zaparcia. Możliwe są również różnego typu reakcje alergiczne u osób wrażliwych. W rzadkich przypadkach natomiast furagina wywołuje takie skutki uboczne, takie jak niedokrwistość czy też uszkodzenie wątroby. Ponownie jednak trzeba podkreślić, że substancja może mieć niekorzystny wpływ na jakość nasienia, w tym na ilość plemników oraz ich ruchliwość.

Przedawkowanie furaginy

Nie powinno się przyjmować dawek furaginy większych niż wskazane, gdyż może to skutkować pojawieniem się u pacjenta objawów przedawkowania. Przyjęcie zbyt wysokiej dawki furaginy wymaga kontaktu z lekarzem. Przedawkowanie furaginy może objawiać się między innymi reakcją alergiczną, poza tym może skutkować nudnościami i wymiotami, a także bólami i zawrotami głowy. Nie jest wykluczona w tym przypadku też niedokrwistość.

Przeciwwskazania, czyli kto nie powinien stosować furaginy

Nie wszyscy pacjenci powinni stosować leki z furaginą, chociaż są one na ogół dobrze tolerowane przez organizm. Jeśli pacjent posiada nadwrażliwość na furazydynę czy też inne pochodne nitrofuranu, powinien zrezygnować ze stosowania leku. Należy też pamiętać, że zwykle tabletki z furaginą w składzie zawierają też składniki pomocnicze, a nadwrażliwość na którykolwiek z nich również stanowi przeciwwskazanie. Ze względu na to, jak działa furagina, jej zażywanie może nie być wskazane u osób z bezmoczem lub skąpomoczem; poza tym nie powinna być stosowana u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek. Wśród przeciwwskazań furaginy wymienia się też polineuropatię cukrzycową, a oprócz tego niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Leki z furaginą nie są też wskazane przy niedoborach witamin z grupy B.

Ze szczególną ostrożnością należy podchodzić też do stosowania furaginy w ciąży i w czasie karmienia piersią – wówczas pacjentki zawsze muszą wcześniej skonsultować się z lekarzem, który podejmie decyzję o rodzaju leczenia. Zdecydowanie nie zaleca się stosowania furaginy w I trymestrze ciąży, a także po 38. t.c. oraz w okresie porodu.

Literatura:

• Tuszyński. K., Zeszyty apteczne, Intymne problemy kobiet z perspektywy farmaceuty. Wydawnictwo farmaceutyczne, Wydanie I 2020
• B. Zalewska-Piątek, R. Piątek, B. Krawczyk, M. Olszewski, Patomechanizm zakażeń dróg moczowych wywoływanych przez uropatogenne szczepy E. coli. Postępy Higieny I Medycyny Doświadczalnej, 2019,73:269-281
• Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych. W Hryniewicz, M. Holecki, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2015
• Gellert R.: Zakażenia układu moczowego. Med. Prakt., 2019; 3: 128–134
• Kupilas A., Sosnowski R., Infekcje dróg moczowych i ich profilaktyka, Przegląd Urologiczny 2012/6 (76)

Autor artykułu: tech. farm. Katarzyna Talpa