Wrastający paznokieć to bolesna dolegliwość, która polega na wrośnięciu płytki paznokcia w otaczającą go skórę. Schorzenie, które dotyka zazwyczaj osoby do 29. roku życia, uważane jest za jedną z najczęstszych jednostek chorobowych stóp, dotyczących głównie paznokcia palucha. W wielu przypadkach wrastaniu płytki paznokcia w skórę towarzyszy stan zapalny oraz infekcja bakteryjna. Jakie są przyczyny wrastającego paznokcia i jak leczyć tę przypadłość? Co zrobić, by zapobiec ponownemu wrastaniu paznokcia?

Wrastające paznokcie – co to takiego?

Wrastający paznokieć, specjalistycznie nazywany jako onychokryptoza (łac. unguis incarnatus), to dolegliwość, która dotyczy w dużej mierze paznokci u stóp. W medycynie stan ten określa się jako naruszenie ciągłości wału bocznego paznokcia przez tkankę twardą paznokcia, w efekcie czego organizm uruchamia szereg mechanizmów obronnych, takich jak zwiększona wrażliwość na dotyk, stan zapalny i ropnie, zaczerwienienie skóry oraz dolegliwości bólowe.

Chociaż na wrastające paznokcie u stóp narażone są osoby w każdym wieku, to schorzenie to coraz częściej dotyka osoby młode – niemowlęta, dzieci, młodzież, a także osoby dorosłe, zazwyczaj w wieku do 29 lat. Co ciekawe, problem wrastania paznokcia w skórę dotyczy głównie mężczyzn – stosunek mężczyzn do kobiet wynosi mniej więcej 2:1.

Wrastający paznokieć – przyczyny

Najczęstszą przyczyną wrastających paznokci jest nieprawidłowe ich obcinanie i nadawanie im nienaturalnego, zaokrąglonego kształtu. Warto pamiętać, że w ten sposób przyczyniamy się do zaburzenia wzrostu płytki paznokcia, a w konsekwencji rozdwajania się i wrastania paznokcia w skórę. Jak temu zapobiec? Paznokcie zawsze należy obcinać na prosto, co z pewnością pozytywnie wpłynie na prawidłowy wzrost płytki paznokcia. Wśród pozostałych powodów wrastających paznokci u stóp zalicza się:

• noszenie ciasnych butów z wąskimi noskami, które uciskają paznokcie, a także butów na wysokim obcasie;
• nieprawidłowa higiena stóp;
• nadmierne pocenie się;
• urazy mechaniczne, np. przytrzaśnięcie paznokcia;
• otyłość, która przekłada się na zwiększony nacisk na stopy;
• grzybica;
• predyspozycje indywidualne – halluksy, wady postawy, deformacja stóp, długie paznokcie u stóp, płaskostopie, skłonności do wrastającego paznokcia;
• przyjmowanie pewnych grup leków, w tym m.in. inhibitorów receptora naskórkowego czynnika wzrostu, które stosowane są w terapii nowotworowej;
• intensywna aktywność fizyczna, która związana jest z nadmiernym obciążaniem stóp i palców u stóp.

Wrastający paznokieć – objawy

Pierwszym sygnałem, który powinien nas zaniepokoić w przypadku wrastającego palca, jest ból pojawiający się podczas chodzenia lub uciskania opuszków palców. Na tym etapie możemy jeszcze samodzielnie poradzić sobie z tym problemem, korzystając z wielu metod domowych. Co ważne, wrastający paznokieć występuje głównie na paznokciu palucha i może pojawić się na jednej lub dwóch krawędziach paznokcia.

Jeżeli jednak zbagatelizujemy początkowe dolegliwości bólowe, w miejscu wrastania paznokcia może dojść do powstania stanu zapalnego, a czasami nawet wycieku ropy z wrastającego paznokcia. W takiej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem podologiem lub podiatrą, który wdroży odpowiednie leczenie.

Wrastający paznokieć u niemowlaka i dziecka

Wrastający paznokieć u dziecka to stosunkowo częsty problem, który niesie ze sobą przykre dolegliwości bólowe. Powodem wrastania paznokcia w skórę u najmłodszych jest głównie nieprawidłowe obcinanie paznokci przez rodziców lub dzieci. Chcąc chronić niemowlęta przed podrapaniem skóry i zahaczaniem o ubranka, rodzice często obcinają maluchom paznokcie na bardzo krótko i „na okrągło”, co może niestety doprowadzić do wrastania paznokcia.

By uchronić dzieci przed dolegliwościami bólowymi związanymi z wrastającymi paznokciami u nóg, należy zawsze obcinać paznokcie na prosto, wzdłuż naturalnej linii brzegu paznokcia. W przypadku starszych dzieci warto zwrócić również uwagę, by noszone przez nie obuwie nie było zbyt ciasne w okolicach palców.

Wrastający paznokieć – leczenie

Wrastający paznokieć nie stanowi poważnego problemu dla naszego zdrowia, o ile są to zmiany zaawansowane w niewielkim stopniu. Na tym etapie ważne jest stosowanie metod zachowawczych, a mianowicie noszenie wygodnego, odpowiednio dobranego do stopy obuwia, prawidłowe obcinanie paznokci „na kwadratowo”, a także przestrzeganie podstawowych zasad higieny, by nie doprowadzić do powstania nadkażenia bakteryjnego.

Jeżeli jednak zmiany są na tyle zaawansowane, że na skórze wokół paznokcia pojawił się niewielki stan zapalny, wówczas warto smarować skórę specjalnymi maściami lub płynami na wrastające paznokcie, które dostępne są w aptece bez recepty. Preparaty te mają za zadanie zmiękczyć naskórek wokół paznokcia, zmniejszyć dolegliwości bólowe i zdezynfekować skórę wokół paznokcia.

W przypadku pojawienia się stanu zapalnego leczenie wrastającego paznokcia warto rozpocząć u lekarza podologa lub podiatry. W zależności od nasilenia objawów może on zastosować następujące metody leczenia:

• tamponada – celem zabiegu jest uśmierzenie bólu towarzyszącego wrastaniu paznokci, a także powstrzymanie tego procesu. Lekarz podważa płytkę paznokcia za pomocą specjalnych, zdezynfekowanych narzędzi i wkłada pod nią tamponadę, czyli mały opatrunek nasączony preparatem przeciwzapalnym. Tamponada może być ściągnięta w momencie, gdy paznokieć zaczyna odrastać w sposób prawidłowy;
• terapia klamrami – zabieg nazywany także ortonyksją, jest to technika korekcji płytki paznokcia, podczas której unosi się brzegi paznokcia i zmienia się kierunek jego wzrostu. Podczas zabiegu używa się specjalne taśmy ortonyksyjne, które dostępne są obecnie w kilkunastu formach, w tym m.in. taśmy klejone, mocowane pod paznokciem przy użyciu haczyków czy też mocowane za pomocą akrylu bądź też wypełnień kompozytowych. Zaletą klamer jest możliwość szybkiego pozbycia się dolegliwości bólowych oraz nieinwazyjność, w związku z czym chory nie musi rezygnować z codziennych aktywności;
• zabiegi chirurgii podologicznej, takie jak m.in. plastyka wałów paznokciowych, którą stosuje się głównie wtedy, gdy pozostałe metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Metody takie jak resekcja płytki paznokciowej czy też klinowe usunięcie płytki i fałdu paznokcia stosowane są coraz rzadziej ze względu na dużą inwazyjność oraz niską skuteczność. W podologii chirurgicznej coraz więcej mówi się natomiast na temat elektrokoagulacji, czyli zabiegu, podczas którego stosuje się zmienny prąd elektryczny o dużej częstotliwości oraz niskim napięciu, co pozwala ograniczyć krwawienie do minimum;
• taping – jedna z najbezpieczniejszych, a zarazem najmniej bolesnych metod leczenia wrastającego paznokcia. Specjalną taśmę przykleja się z boku wrastającego paznokcia, a resztą owija się cały palec. Celem takiego zabiegu jest takie odciągnięcie końca paznokcia, by zmniejszyć jego nacisk na palec;
• laseroterapia – najnowsza z technik stosowanych w podologii, polegająca na ukierunkowanym działaniu lasera CO2. W wyniku jego działania dochodzi do odparowania wody znajdującej się w wewnątrz i pomiędzy komórkami, co z kolei powoduje ich obumieranie. Zabiegi laseroterapii cieszą się dużą skutecznością, są precyzyjne i zapewniają szybką rekonwalescencję.

Domowe sposoby na wrastające paznokcie u stóp

Domowe sposoby leczenia wrastającego paznokcia można stosować wyłącznie wtedy, gdy w okolicy paznokcia nie pojawił się stan zapalny. Wówczas warto skorzystać z kilku sprawdzonych metod, które cieszą się wieloletnim uznaniem w tradycyjnej medycynie ludowej. Wśród nich znajdziemy:

• kąpiel z solą – do miski z gorącą wodą wrzucamy kilka łyżek soli, a następnie dokładnie mieszamy roztwór. Stopę z wrastającym paznokciem moczymy przez ok. 15-20 minut dziennie;

• woda z płatkami mydlanymi – do miski z ciepłą wodą wrzucamy kilka płatków mydlanych do prania lub szare mydło, które wykazuje działanie antybakteryjne;

• okład z lodu – po wymoczeniu stopy w wodzie przykładamy do palca okład z lodu na około 3 minuty, a następnie zdezynfekowanymi cążkami wycinamy wrastającą część paznokcia;

• moczenie stopy w occie jabłkowym, który posiada właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Autor artykułu: mgr farm. Ewa Gac-Wardecka