W ostatnich tygodniach sporo mówi się o amantadynie. Jest to popularny lek przeciwwirusowy, który kiedyś wykorzystywano w leczeniu grypy typu A, natomiast obecnie podaje się go pacjentom chorym na Parkinsona. Ze względu na działanie wirusostatyczne coraz częściej sugeruje się, że amantadyna może pomagać w leczeniu COVID-19. Jak wygląda terapia amantadyną i czy faktycznie czeka nas farmaceutyczny przełom w walce z koronawirusem?

Amantadyna – co to za lek?

Amantadyna (siarczan amantadyny) to jedna z pochodnych adamantanu, czyli organicznego związku chemicznego z grupy amin. Wykorzystywana jest w medycynie jako składnik dwóch popularnych leków: Viregyt K, który bazuje na chlorowodorku amantadyny oraz Amantix, w którego składzie znajdziemy substancję czynną, siarczan amantadyny.

Amantadyna wykazuje działanie przeciwwirusowe, w związku z czym pierwotnie stosowana była w leczeniu grypy typu A. Obecnie skuteczność działania amantadyny jest coraz mniejsza, co wynika ze zwiększającej się oporności szczepów wirusa AH3N2 oraz AH1N1 na tę substancję. Amantadyna wykorzystywana jest też w leczeniu schorzeń neurologicznych, w tym m.in. w chorobie Parkinsona, a także objawach towarzyszących temu schorzeniu: sztywności i drżeniu mięśni, hipokinezji oraz akinezji. Kuracji amantadyną poddawane są również osoby cierpiące na stwardnienie rozsiane oraz pacjenci z ostrym uszkodzeniem mózgu.

Jak działa amantadyna?

Mechanizm działania amantadyny polega na uwolnieniu w organizmie dopaminy, jednego z najważniejszych neuroprzekaźników odpowiedzialnych za pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego. W ten sposób amina zawarta w amantadynie wpływa na zmniejszenie objawów typowych dla choroby Parkinsona – hipokinezji, czyli tzw. bezczynności ruchowej oraz sztywności i drżenia mięśni. Amantadynę często stosuje się jako środek uzupełniający terapię lewodopą, głównym farmaceutykiem do leczenia choroby Parkinsona.

Jak wygląda natomiast działanie amantadyny pod kątem przeciwwirusowym? Za przykład warto wziąć tu wspomniany wcześniej wirus grypy typu A. Otóż siarczan amantadyny skutecznie hamuje replikację wirusów poprzez wpływanie na ich materiał genetyczny. Niestety, wirus grypy wciąż mutuje, w związku z czym jego oporność na działanie amantadyny jest coraz większa.

Amantadyna: przeciwwskazania i skutki uboczne

Pamiętajmy, że nie wszyscy mogą przyjmować lek, w którego składzie znajduje się amantadyna. Substancja ta nie jest wskazana w przypadku kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, a także u dzieci poniżej 5-tego roku życia. Wśród innych przeciwwskazań znajdują się także choroby wątroby, nerek i serca, padaczka, ciężka psychoza oraz nadwrażliwość na amantadynę (lub inny składnik leku).

Podobnie jak każda inna substancja czynna, amantadyna może wywoływać różne działania niepożądane. Wśród najczęściej występujących u pacjentów zalicza się: zawroty głowy, bezsenność, drgawki, obrzęki, halucynacje oraz problemy z koncentracją. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy natychmiast przerwać terapię amantadyną.

Amantadyna w leczeniu COVID-19

„Czy amantadyna pomaga w leczeniu COVID-19?” – to pytanie w ostatnim czasie zadają sobie wszyscy, którzy interesują się nowymi sposobami leczenia koronawirusa. Na temat terapii amantadyną w kontekście leczenia COVID-19 jako pierwszy wypowiedział się Włodzimierz Bodnar, pediatra i specjalista chorób płuc z Przemyśla. Według niego amantadyna jest skuteczna i może pomóc w zmniejszeniu objawów towarzyszących wirusowi SARS-CoV-2, za przykład podając ponad 100 przypadków wyleczonych pacjentów, którzy przyjmowali lek Viregyt K. Jego zdaniem pozytywne efekty stosowania amantadyny zauważalne są już po upływie 24 godzin od przyjęcia pierwszej dawki leku, a stabilizacja ciężkiego stanu COVID-19 widoczna jest w ciągu 48 godzin.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że amantadyna wciąż nie jest dopuszczona do leczenia COVID-19 i nie jest środkiem rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Obecnie trwają badania kliniczne, które mają nam odpowiedzieć na pytanie, czy amantadyna jest skuteczna i czy może być stosowana w leczeniu pacjentów z COVID-19. Zgodę na badania otrzymał prof. Konrad Rejdak, neurolog i szef Kliniki Neurologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie. Za zgodą Komisji Bioetycznej analizuje on działanie amantadyny u pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, u których pojawiły się objawy charakterystyczne dla COVID-19. Pozostaje nam zatem czekać na publikację wyników skuteczności amantadyny w terapii dla zakażonych wirusem SARS-CoV-2.

Mimo coraz większych nadziei pokładanych w leczeniu amantadyną, pamiętajmy o tym, by nie przyjmować leku na własną rękę. Farmaceutyki, w których składzie znajduje się amantadyna, dostępne są wyłącznie na receptę i należy przyjmować je zgodnie z zaleceniami lekarza, by uniknąć pojawienia się działań niepożądanych.