Grzybobranie to doskonały sposób na spędzenie weekendowego poranka. Świeże grzyby stanowią smaczny dodatek do wielu potraw, jak zupy czy sosy. Grzyby suszone to z kolei nieodłączny element potraw wigilijnych i nie tylko. Jak rozpoznać grzyby trujące? I co równie ważne – jak zachować się w przypadku zatrucia grzybami?

Grzyby trujące – jak rozpoznać?

Grzyby jadalne i grzyby trujące. Mimo iż chcemy zebrać tylko te pierwsze, brak wiedzy może spowodować, że do naszego koszyka trafi grzyb niejadalny lub co gorsza – trujący. Substancje toksyczne, które znajdują się w niektórych grzybach, to m.in. kwas ibotenowy, psylocybina czy muskaryna. Zatrucie grzybami ma przebieg indywidualny, jednak w przypadku zjedzenia grzyba trującego może dojść do zapaści i śmierci człowieka.

Jak rozpoznać czy grzyb jest trujący? Przede wszystkim nie zrywajmy grzybów z blaszkami pod kapeluszem. To okazy trujące. Zatrucie mogą spowodować też niektóre grzyby z gąbką, jednak nie są to grzyby trujące śmiertelnie. Jeśli wybieramy się na grzybobranie, pamiętajmy o zrywaniu grzybów dojrzałych, u których wykształciły się już charakterystyczne cechy dla danego gatunku. Wrzucenie do koszyka samego kapelusza lub młodego okazu to spore ryzyko, na które mogą pozwolić sobie tylko doświadczeni grzybiarze.

Jaki jest najbardziej trujący grzyb w Polsce i na świecie?

Jednym z najbardziej trujących grzybów jest muchomor sromotnikowy. O ile większość z nas jest w stanie rozpoznać jego brata, czyli muchomora czerwonego, o tyle ten okaz sprawia niektórym problem. Muchomor sromotnikowy jest często mylony z kanią czy gąską zieloną (oba grzyby są jadalne). Jak rozpoznać ten gatunek muchomora? Okaz rośnie od lipca do października, głównie w lasach liściastych, niekiedy mieszanych.

Grzyb charakteryzuje się jasnym trzonem z pierścieniem i okazałym oliwkowozielonym kapeluszem. Do tego należy dodać białe blaszki. Grzyb jest śmiertelnie trujący, już niewielka jego dawka może prowadzić do zgonu. Skoro już mowa o muchomorach, to wystrzegajmy się również takich okazów, jak muchomor jadowity, plamisty, zielonawy czy wiosenny.

Borowik szatański czy szatan?

Innym grzybem trującym jest borowik szatański. Ten okaz jest często mylony z borowikiem szlachetnym, grzybem często goszczącym na naszych stołach. Borowik szatański to grzyb rosnący głównie na południu Polski, jest on zagrożony wyginięciem i znajduje się pod ochroną. Grzyb ma krótki, purpurowy trzon i beżowy lub szarożółty kapelusz. Biały miąższ zmienia zabarwienie na błękitne, jeśli go uszkodzimy. Borowik szatański rośnie od lipca do września. Grzyb ten jest także mylony z szatanem – podobieństwo nazwy sprawia, że nie wszyscy wiedzą, że to dwa różne okazy. Szatan, czyli inaczej goryczak żółty, to grzyb niejadalny (borowik szatański jest grzybem trującym śmiertelnie). Rośnie głównie w lasach iglastych, od czerwca do października. Ma gorzki posmak. Wygląd? Trzon z charakterystyczną siateczką, beżowo-brązowy kapelusz i jasne rurki.

Atlas grzybów

Inne grzyby trujące, które występują w Polsce, to m.in. krowiak podwinięty (inaczej olszówka), gąska siarkowa, gołąbek wymiotny, maślanka wiązkowa, hełmówka obrzeżna, piestrzenica kasztanowata czy lisówka pomarańczowa. Ten ostatni grzyb jest często mylony z kurkami. Osoby rozpoczynające swoją przygodę z grzybobraniem powinny zakupić atlas grzybów, aby dokładnie poznać cechy charakterystyczne danych gatunków. W przypadku wątpliwości najlepiej zostawić dany grzyb w lesie lub skonsultować się z osobą mającą wiedzę na temat tego, jak odróżnić grzyby jadalne od grzybów trujących.

Co zrobić w przypadku zatrucia grzybami trującymi?

Pierwsze objawy mogą pojawić się kilka, a nawet kilkanaście godzin po zjedzeniu grzyba. Zazwyczaj mówimy o bólach głowy, problemach ze wzrokiem, nudnościach, bólu brzucha i biegunce. Z czasem chory czuje się coraz gorzej. Zjedzenie grzybów trujących wiąże się także z nagłym polepszeniem stanu zdrowia pacjenta, zwykle po 2 czy 3 dniach, po czym następuje nawrót objawów i dochodzi do m.in. zaburzenia pracy nerek czy wątroby. Uszkodzenia wielonarządowe prowadzą do zapaści lub nawet zgonu. Zjedzenie grzybów niejadalnych również wiąże się z problemami np. układu pokarmowego, jednak ma ono łagodniejszy przebieg i nie prowadzi do śmierci.

Jeśli podejrzewasz u siebie lub innej osoby zatrucie grzybem, nie zwlekaj i udaj się do szpitala lub zadzwoń po karetkę. Gdy to możliwe – zabezpiecz kawałek zjedzonego grzyba. W przypadku wystąpienia wymiotów zalecane jest pobranie ich próbki do przebadania. W taki sposób lekarze mogą ocenić, jakie substancje toksyczne znalazły się w organizmie pacjenta.