Choć znana jest od wieków i posiada szereg właściwości, często jest niedoceniana. Mowa o herbacie oraz jej naturalnych odmianach, czyli m.in. czarnej, zielonej, czerwonej oraz białej. Dlaczego powinniśmy pić herbatę nie tylko przy okazji, ale regularnie? 

Jako pierwsi napar ten docenili Chińczycy. To właśnie oni prawdopodobnie w X wieku p.n.e. odkryli napar z liści. Jednak uprawy oraz zbiory herbaty rozpoczęto dopiero na przełomie VIII i IX wieku. Wtedy herbata zawędrowała do Japonii, a następnie w XVII wieku do Europy, w tym do Polski. W wielu krajach narodziły się zwyczaje związane z piciem herbaty. U Japończyków jest to prawdziwa ceremonia, a wśród Anglików moment na odpoczynek, czyli tea time. W naszym kraju napój ten na początku popularny był na królewskim dworze. Dopiero w XIX wieku rozpoczęła się moda na picie herbaty w kawiarniach. Następnie zagościła ona w naszych domach. 

Właściwości zdrowotne herbaty

Herbata nie tylko może dobrze smakować, ale wpływa na nasze zdrowie. Ma charakter pobudzający, gdy parzona jest krótko (ok. 2-3 minuty). Poprawia także koncentrację oraz pamięć. To dzięki teinie (nazwa kofeiny w herbacie), która może z powodzeniem zastąpić kawę. 150 mln herbaty zawiera ok. 50 mg teiny. To więcej niż zawartość kofeiny w tej samej ilości kawy. Jeżeli jednak zaparzymy herbatę dłużej niż pięć minut, działa ona uspokajająco i wyciszająco.  

Ponadto w herbacie znajduje się teofilina i teobromina. Składniki te dobrze wpływają m.in. na układ moczowy. Cenne są również katechiny – flawonoidy, które pomagają w walce z wolnymi rodnikami. Związki te minimalizują też ryzyko miażdżycy czy zawału serca. Obniżają także poziom cholesterolu. Mocno zaparzona herbata działa odtruwająco. To z kolei zasługa taniny. 

Należy jednak pamiętać, że wszystko, co w nadmiarze, może szkodzić. Wspomniana tanina utrudnia wchłanianie żelaza z pożywienia. Jeżeli pijemy za dużo herbaty, możemy mieć problemy m.in. z zasypianiem, bólami głowy i żołądka oraz drżeniem mięśni.

Równocześnie warto docenić kosmetyczne działanie herbaty. Jest ona wykorzystywana w produkcji preparatów przeciwzapalnych, oczyszczających, chroniących przed promieniami UV, wzmacniających oraz odchudzających. Poprawia też kondycję skóry oraz spowalnia procesy starzenia. 

Rodzaje herbat

Czarna herbata

To najpopularniejszy gatunek. Powstaje w wyniku nagrzewania, fermentacji, a następnie suszenia liści. Dzięki temu ma intensywny kolor, smak oraz aromat. Parzy się ją przez ok. 3 minuty w wodzie o temperaturze 95°C. Czarna herbata zawiera najwięcej teiny spośród wszystkich rodzajów. Napar ma działanie antyoksydacyjne, rozgrzewające oraz bakteriobójcze. Poprawia także trawienie i pomaga w walce z próchnicą (zawiera fluor). Posiada ponadto m.in. wapń, potas, fosfor, sód, witaminy C, PP, K i z grupy B. 

Witaminy te znajdziemy również w zielonej herbacie (plus witaminę E). Jednak powstaje ona w zupełnie inny sposób. Świeże liście po zwiędnięciu są podgrzewane w parze wodnej, aby zapobiec fermentacji. Przez to uwalniają się katechiny, które zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwór. Ich zawartość jest pięć razy większa w porównaniu do herbaty czarnej.

Zielona herbata

Działa oczyszczająco, odmładzająco, przeciwbakteryjnie oraz stabilizuje ciśnienie. W gatunku tym jest dużo mniej teiny niż w herbacie czarnej. W związku z tym najbardziej pobudza napar z pierwszego parzenia, ale efekt ten utrzymuje się znacznie dłużej niż po wypiciu kawy. Zieloną herbatę parzy się w wodzie o temperaturze ok. temperatura wody 60-85°C przez 1-3 minuty. Napar ma delikatny smak oraz jasnożółtą barwę.

Czerwona herbata

Charakteryzuje się z kolei intensywnym aromatem oraz korzennym, nieco ziemistym smakiem. Powstaje ona w procesie częściowej fermentacji. Zostaje on przerwany, a następnie liście są suszone. Czerwona herbata jest uznawana za pomocną w odchudzaniu (w szczególności odmiana pu-erh). Przyspiesza trawienie i wspomaga przemianę materii, obniża cholesterol, usprawnia pracę wątroby, wzmaga koncentrację oraz pamięć, poprawia nastrój i wzmacnia organizm. Przygotowuje się ją w temperaturze 95-98°C przez 1-3 minuty. 

Herbata biała

To najmniej przetworzona z herbat Powstaje ona z pączków liści, które następnie więdną i są suszone. Fermentacja jest minimalna. Napar ma delikatny, słodkawy smak i jasnożółtą barwę. Herbata biała ma najsilniejsze działanie antynowotworowe i opóźnia procesy starzenia. Do tego pobudza i wzmacnia organizm dzięki zawartości witaminy C. Aby ją przygotować, potrzebujemy wodę o temperaturze 75-85°C. Czas parzenia to 2 do 5 minut.

Wśród tradycyjnych herbat można wyróżnić jeszcze żółtą, która ma zbliżone właściwości do zielonej. Jednak w Europie jest ona mało popularna. W sklepach dostępne są także m.in. yerba mate, lapacho oraz rooibos. Są one jednak zwyczajowo nazywane herbatami. Mają naturalne źródło pochodzenia, ale nie są to liście herbaciane.