Nadchodzi termin miesiączki, a mimo tego krwawienie menstruacyjne się nie pojawia? To sytuacja, która martwi wiele kobiet. Okazuje się jednak, że nie zawsze brak okresu jest równoznaczny z zajściem w ciążę lub też test ciążowy został wykonany zbyt wcześnie. Istnieje kilka przyczyn zaburzenia miesiączkowania – stany chorobowe, odchudzanie, odstawienie pigułek antykoncepcyjnych, stres, długie podróże czy menopauza to tylko niektóre z nich.

Pierwotny i wtórny brak miesiączki

Wyróżniamy pierwotny oraz wtórny brak okresu. O tym pierwszym można mówić w przypadku dziewczyn w wieku 16-18 lat, u których nie rozpoczęło się jeszcze krwawienie menstruacyjne. W tej sytuacji trzeba bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem rodzinnym i ginekologiem, zwłaszcza, gdy u córki nie zaobserwowano także innych oznak dojrzewania (piersi, większe owłosienie).

Natomiast wtórny brak miesiączki dotyczy kobiet, które dotychczas normalnie przechodziły cykl menstruacyjny, lecz z niewyjaśnionych przyczyny został on zaburzony i nie pojawia się comiesięczne krwawienie.

Brak okresu a negatywny test ciążowy

Test ciążowy to pierwsze, po co sięgają kobiety w przypadku, gdy nie występuje miesiączka. Należy go wykonać najwcześniej po ok. tygodniu od możliwego zapłodnienia lub po dacie planowanej miesiączki. Najlepiej przeprowadzić dwa testy ciążowe, a dodatkowo udać się do ginekologa, by potwierdzić swoje przypuszczenia.

Zaburzenia miesiączkowania nie zawsze jednak są równoznaczne z ciążą (sprawdź, jakie są pierwsze objawy ciąży). Po pierwsze, test mógł zostać wykonany zbyt wcześnie, jeżeli chodzi o wykrycie poziomu hormonu HCG (gonadotropina kosmówkowa). Do tego dochodzi możliwa niewystarczająca czułość testu, by potwierdzić ciążę w pierwszych dniach. Problemem może być również to, że pomiar nie został wykonany z użyciem porannego moczu (wówczas stężenie HCG jest najwyższe) lub po spożyciu zbyt dużej ilości płynów, ponieważ rozrzedza to stężenie hormonu HCG w moczu.

Brak okresu – przyczyny inne niż ciąża

Jednym z najczęstszych powodów zaburzenia miesiączkowania (ok. 12 proc. kobiet) jest zespół policystycznych jajników (PCOS), czyli problemy hormonalne (wydzielanie hormonów męskich), które prowadzą do utraty płodności, powodują nadmierne owłosienie oraz problemy z metabolizmem i otyłością. Także z hormonami związane są niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy, wpływające na opóźniającą się miesiączkę lub jej brak. Kolejna sprawa związana z hormonami i brakiem okresu to menopauza, która rozpoczyna się u kobiet po 40. roku życia. Jest to jeden z pierwszych objawów klimakterium.

Brak okresu wynika ponadto ze stylu życia wielu kobiet. Nadmierne, wielomiesięczne odchudzanie się może doprowadzić do tego, że układ rozrodczy odmówi posłuszeństwa. To samo dotyczy zbyt stresującego trybu życia, kiedy to nadmiar kortyzolu i adrenaliny blokuje owulację. Nieregularność miesiączki czasami spowodowana jest także odstawieniem tabletek antykoncepcyjnych, bo zaburza to gospodarkę hormonalną organizmu, który do tej pory był przyzwyczajony do “sterowania” farmakologicznego. Zegar biologiczny kobiety może przestawić się również w momencie długiego i męczącego podróżowania, w tym zmian stref czasowych. Nie jest wówczas niczym dziwnym, że miesiączka spóźnia się lub w ogóle nie występuje.

Brak okresu a ból podbrzusza i jajników

Spóźniająca się miesiączka zbiega się czasami z bólami w dolnych okolicach brzucha. W tym przypadku należy rozważyć m.in. ciążę, bo kobiety, u których właśnie dochodzi do zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej, często skarżą się na uczucie nabrzmienia podbrzusza. Inną możliwością jest wspomniany już zespół policystycznych jajników lub endometrioza, która z jednej strony objawia się bolesnym miesiączkowaniem, ale też jego brakiem, a do tego bólem jajników. Takie objawy mogą poza tym wskazywać na stan zapalny, wystąpienie torbieli lub nowotworu narządów rozrodczych (jeżeli stan choroby jest zaawansowany).

Autor artykułu:
mgr farm. Ewa Gac-Wardecka