Olej palmowy stał się w ostatnim czasie przedmiotem wielu dyskusji. Otóż używany przez niektórych producentów na polskim rynku podczas produkcji żywności, co spowodowało spore oburzenie wśród konsumentów. Dlaczego? Czy olej palmowy jest szkodliwy? Zapraszamy do lektury.
Produkty wspomagające w stosowaniu diety
Właściwości oleju palmowego
Olej palmowy pozyskiwany jest z miąższu olejowca gwinejskiego, w większości uprawianego w Malezji i Indonezji. Jego nierafinowana postać na czerwone zabarwienie, w temperaturze pokojowej jest lepki i posiada wiele dobroczynnych właściwości. Przede wszystkim posiada witaminę A oraz witaminę E (w postaci toketrienolu), koenzym Q10 i beta-karoten. Nierafinowany olej z uwagi na zawartość tłuszczów wpływa pozytywnie na pracę serca oraz poziom cholesterolu we krwi. Składniki oleju z pewnością kojarzą się z substancjami obecnymi w kosmetykach, stąd olej palmowy znalazł zastosowanie właśnie w tym przemyśle.
Preparaty z kategorii zdrowa żywność
Dlaczego olej palmowy jest krytykowany?
Wydawałoby się więc, iż zła sława oleju jest zupełnie niezasłużona, jednak tak nie jest. Nierafinowana postać jest oczywiście zdrowa i polecana. Niestety, w przemyśle spożywczym najczęściej stosuje się utwardzony lub częściowo utwardzony olej palmowy. Na czym polega jego rafinacja? Na podgrzaniu i wyeliminowaniu z jego składu wszelkich zanieczyszczeń. Proces ten jednak pozbawia oleju jego prozdrowotnych właściwości, a w zamian daje tłuszcze trans. Te zaś nie są wskazane w naszej diecie.
Utwardzone tłuszcze trans wpływają na masę ciała, podnoszą ryzyko nowotworów, poziom cholesterolu i chorób serca oraz cukrzycy. W związku z tym tak mocno konsumenci w Polsce zareagowali na obecność utwardzonego oleju palmowego w produktach takich jak chipsy. Dlaczego jednak olej palmowy jest tak popularny? Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle prosta – jest bardzo tani w produkcji, wydajny a do tego bardzo uniwersalny. Jego właściwości (m.in. rafinowany jest bezwonny) pozwalają przedłużyć zdatność produktów do spożycia, co dla producentów żywności ma ogromne znaczenie.
Konsekwencje dla środowiska
Palmy olejowca gwinejskiego nie biorą się znikąd. 85% jego upraw znajduje się na terenach Indonezji i Malezji, gdzie jest sadzony w miejsce wycinanych lasów deszczowych. Wycinka lasów deszczowych i ich nieodwracalne utracenie oznaczają spory deficyt dla całego środowiska. Wskutek spadku bioróżnorodności terenów Malezji i Indonezji giną przedstawiciele różnych gatunków, w tym m.in. orangutanów, tygrysów sumatrzańskich czy słoni indyjskich. A wycinka lasów odpowiada za około 10% gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery. Wzbudza to szczególny sprzeciw organizacji ekologicznych, które powołały do życia organizację Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) na rzecz zrównoważonej uprawy oleju palmowego. Jej działania polegają na certyfikowaniu tych producentów oleju, którzy nie niszczą środowiska naturalnego. Akcję tę można tylko częściowo uznać za udaną – nie wszystkie firmy z branży spożywczej kupują olej pochodzący ze zrównoważonych upraw
Alternatywa dla oleju palmowego
Sytuacja oleju palmowego na świecie ma wiele odcieni. W związku z tym natychmiastowe zaprzestanie jego pozyskiwania i zastąpienie go innym olejem jest niemożliwe. Dlaczego? Uprawa innych surowców (np. słonecznika), które miałyby być równie wydajne, pochłonęłaby nawet do 10 razy większe połacie terenu, niż w przypadku indonezyjskich i malezyjskich lasów deszczowych. Ponadto, odcięcie tym krajom tak ważnej gałęzi gospodarki okazałoby się katastrofalne w skutkach. Spowodowałoby m.in. ogromne bezrobocie. RSPO mówi, iż nawet 4,5 miliona ludzi jest związanych z uprawą olejowca gwinejskiego. Co możemy zrobić? Jako konsumenci możemy czytać etykiety i ograniczyć spożycie artykułów opartych o olej palmowy. Są nimi chipsy, margaryna, czekolada, batoniki, kremy, gotowe dania i tym podobne. W przypadku np. kosmetyków takich jak mydło, warto stosować te, z których olej pochodzi z ekologicznych upraw.
