Sucha skóra to problemem, z którym zmaga się wielu z nas. Zazwyczaj utożsamiamy go z kwestią pielęgnacji raczej niż ze zdrowiem. Tymczasem sucha skóra to nie tylko kwestia estetyki, ale także potencjalny zwiastun innych chorób.

Wątek suchej skóry często sprowadza się do dyskusji na temat pielęgnacji skóry i urody. Temat ten dominuje w dyskusjach na kobiecych forach, choć i panowie nie są oczywiście od niego wolni. Odpowiednie nawilżenie skóry nie jest bowiem wyłącznie kwestią używania odpowiednich kosmetyków, ale kilku czynników, które scharakteryzujemy w tym artykule.

Przesuszona skóra objawia się przede wszystkim złuszczonym naskórkiem i szorstkością. Poza tym ma zmienioną barwę o różnych odcieniach, a czasem nawet ma bruzdy, zmarszczki czy zrogowacenia. Skóra borykająca się z niedoborem wody jest też mniej elastyczna i sprężysta.

Czym jest suchość skóry?

W terminologii medycznej ten problem jest nazywany Xerosis, od zbitki dwóch greckich słów: „xero” oznaczającego przymiotnik „suchy” oraz „osis” tłumaczonego jako „choroba”. Jej przyczynami mogą być odwodnienie skóry lub postępujący proces starzenia. Możliwości skóry w zakresie utrzymania właściwego poziomu nawodnienia zależą od kilku czynników występujących w różnych warstwach skóry, m.in.: warstwy lipidów, sieci kanałów akwaporynowych i różnych cząsteczek higroskopijnych. Lipidy tworzą barierę ochronną i zatrzymują H20 w skórze – im jest ich mniej, tym szybciej skóra się starzeje, traci na elastyczności i nawodnieniu. Sieć nawadniająca skóry (akwaporyny) to mikrokanaliki przewodzące wodę – ich ograniczona liczba może implikować obniżony poziom nawilżenia. Wreszcie na suchość skóry ma także wpływ deficyt składników naturalnego czynnika nawilżającego – NMF. Jego rolą jest przyciąganie i wiązanie wody w górnych warstwach skóry. Braki NMF mogą powodować uczucie szorstkości i suchości. System ten zazwyczaj działa sprawnie do momentu pojawienia się innych determinantów, które opisujemy poniżej.

Przyczyny suchej skóry

Jak wspomnieliśmy, organizm wypracował swój system zapewniania odpowiedniego poziomu nawodnienia skóry. Jego funkcjonowanie może być jednak zakłócone przez różne okoliczności. Do grupy czynników zewnętrznych zaliczamy m.in.:

– niski poziom wilgotności otoczenia,
– wiatr,
– częste mycie się i korzystanie z detergentów. Łatwo można to zaobserwować na skórze dłoni, które często są narażone na tego typu problemy,
– promieniowanie UV.

Z kolei do wewnętrznych przyczyny wysuszania cery możemy zaliczyć: zbyt niski poziom nawodnienia organizmu, przyjmowanie niektórych leków, złą dietę ubogą w sole mineralne oraz starzenie się.

Sucha skóra może też pojawiać się w efekcie zaburzeń genetycznych lub zawirowań hormonalnych.

Czy aby tylko pielęgnacja?

Większość z nas kojarzy problem suchej skóry z reklam produktów kosmetycznych lub nieprzyjemnego uczucia szorstkich dłoni czy popękanych pięt. Jak zaraz się przekonamy, nie jest to jednak wyłącznie szkopuł pielęgnacyjny. Chodź dzieje się to rzadko, musimy pamiętać, że sucha skóra może być również zwiastunem stricte zdrowotnych komplikacji. O jakich chorobach mowa? Łuszczenie i przesuszanie skóry jest jednym z pierwszych objawów cukrzycy. Naskórek diabetyka jest delikatny i skłonny do zranień, które ciężko się goją.

Innym przykładem choroby, którą może zapowiadać sucha skóra jest łuszczyca. Na zainfekowanej nią skórze pojawiają się czerwone, wysuszone plamy. W pierwszej kolejności można zaobserwować je na kolanach, łokciach i stopach.

Nienawodniona, ziemista cera może być też symptomem chorób związanych z niedoczynnością tarczycy. W tego typu przypadkach na przegubach i zgrubieniach, skóra może się przybierać ciemne barwy.

Atopowe zapalenie skóry to kolejna z infekcji, która w początkowej fazie może objawiać się suchą skórą, która następnie przechodzi w bardziej intensywną formę wysuszenia i irytujący świąd. Objawy AZS nasilają się podczas kontaktu z alergenami, wodą i detergentami.

Na końcu dodajmy również, że zaniedbana, przesuszona skóra może pękać. Natomiast otwarte rany będą stwarzać pretekst do ataku bakterii, wirusów i grzybów, co otwiera szerokie spektrum potencjalnych zachorowań.

Profilaktyka i leczenie

W stawianiu czoła problemowi suchej cery przychodzi z pomocą przede wszystkim odpowiednia pielęgnacja i nawodnienie organizmu. Zacznijmy od tego drugiego. Powinniśmy pamiętać o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów, ok. 2 – 2,5 l. dziennie. Użyteczne będzie też wprowadzenie do swojej diety owoców i warzyw, które również się bogatym źródłem H20 i soli mineralnych. W pielęgnacji natomiast pierwszorzędną rolę odgrywa oczyszczanie skóry. Szczególnie istotna jest dbałość o higienę twarzy, w której powinno się stosować delikatne środki myjące o neutralnym pH. W miarę możliwości powinno się rezygnować ze stosowania preparatu bazujących na mydle lub alkoholu. Oczyszczoną cerę należy odpowiednio nawilżyć. Paleta kosmetyków służących do tego celu jest całkiem pokaźna, a najlepiej wybrać z niej preparaty hipoalergiczne natłuszczające skórę i łagodzące podrażnienia. W przypadku dużego promieniowania UV należy każdorazowo stosować kremy z filtrem UV, natomiast w okresach niskich temperatur pamiętać o nawilżaniu cery tłustymi kremami tworzącym warstwę ochronną. Oprócz stosowania odpowiednich kosmetyków, do swojego kodeksu dobrych praktyk chroniących wrażliwą skórę należy dodać: unikanie suchego powietrza, ograniczenie czasu kąpieli w gorącej wodzie, zakładanie rękawiczek do mycia naczyń, noszenie ubrań z naturalnych tkanin (bawełna, jedwab) oraz stosowanie środków do prania i płukania nie zawierających środków zapachowych i barwników.

Jeśli po zastosowaniu powyższych wskazówek problemy skórne nie ustąpią, a – wręcz przeciwnie – objawy będą się nasiały, bezwzględnie należy udać się do dermatologa celem wykluczenia innych chorób, dla których problemy z cerą są tylko zapowiedzią poważniejszych komplikacji.