Witamina B9 i jej znaczenie dla ciąży
Zapotrzebowanie na kwas foliowy w ciąży wzrasta na skutek procesów warunkujących prawidłowe działanie układu nerwowego dziecka. Około trzeciego tygodnia od zapłodnienia rozpoczyna się proces zamknięcia cewy nerwowej, wspierany przez kwas foliowy, dając początek ośrodkowemu układowi nerwowemu. Rozwija się mózg oraz rdzeń kręgowy dziecka. Kwas foliowy zmniejsza ryzyko wystąpienia takich wad jak rozszczep mózgowia i kręgosłupa, a w skrajnych przypadkach śmierć dziecka na skutek bezmózgowia.
Niedobór kwasu foliowego
Organizm człowieka przyswaja jedynie 30-80% folianów pochodzących z produktów spożywczych, dlatego ciężko przedawkować witaminę B9. Znacznie częściej pojawia się jej niedobór. Najczęściej przy niedoborach występują objawy neurologiczne takie jak:
- zaburzenia mowy,
- zaburzenia wzroku,
- zaburzenia pamięci,
- problemy z koncentracją,
- pogorszenie nastroju,
- stany depresyjne lub psychotyczne,
- mrowienie oraz drętwienie rąk i nóg,
- niestabilność chodu.
Ponadto, możemy zaobserwować też bladość skóry, zmiany w jamie ustnej, osłabienie, zmęczenie, przebarwienia paznokci, skrócenie oddechu i bóle głowy, które mają związek z niedokrwistością megaloblastyczną, czyli postacią anemii związaną z niedoborem kwasu foliowego.
Źródła kwasu foliowego z pożywienia
Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że kwas foliowy obecny w żywności nie jest stabilny – na jego rozkład przyczyniają się złe warunki przechowywania, długa obróbka termiczna czy długa ekspozycja na promienie słoneczne. Najlepsza forma spożycia folianów to surowe warzywa i produkty pełnoziarniste. Kwas foliowy znajdziemy w takich produktach jak:
- szpinak, sałata, kapusta, brukselka, brokuły,
- groch, fasola, bób, soczewica, ciecierzyca,
- soja, cykoria, szparagi, rzepa,
- pomarańcze, grejpfruty, morele
- natka pietruszki, rozmaryn, bazylia, mięta
- ziarna słonecznika, orzechy ziemne,
- drożdże piwne,
- ryż, grzyby
- wątróbka, nerki.
Nadmierne spożywanie alkoholu może doprowadzić do niedoborów kwasu foliowego, ponieważ używki ograniczają jego wchłanianie.
Dawkowanie kwasu foliowego
Zalecane jest codzienne przyjmowanie kwasu foliowego przez każdą kobietę w wieku rozrodczym, ponieważ często ciąża nie jest do końca planowana. Ostateczne minimum zakłada sześć tygodni przed ciążą, aby zdążyć w pełni nasycić organizm. W praktyce po suplementy z kwasem foliowym kobiety najczęściej sięgają dopiero po informacji o spodziewanym dziecku. Standardowa, zalecana dawka wynosi 0,4 mg na dobę, jednak warto omówić to z lekarzem, ponieważ przy BMI powyżej 30 lub przy niektórych chorobach dawka powinna być większa.
Który kwas foliowy wybrać?
Witamina B9 jest formą biologicznie nieaktywną, co oznacza, że aby zamienić się w postać aktywną, musi przejść etapy redukcji, które potrzebują wsparcia specjalnych enzymów. Ostatnia forma etapów redukcji wytwarza L-metylofolian wapnia, czyli Metafolin i dopiero w takiej postaci komórki organizmu mogą go wykorzystywać. W przypadku kobiet, które nie metabolizują folianów w pełni, istnieje zagrożenie niedoborem, nawet przy codziennej suplementacji w odpowiedniej dawce. Rozwiązaniem dla tych pacjentek jest aktywna forma folianu, jaką jest Metafolin, który pomija kolejne fazy przemian kwasu foliowego. Jest bezpośrednio wchłaniany i wydzielany do krwioobiegu.
Wśród dostępnych produktów znajdziecie państwo kwas foliowy w tabletkach, kapsułkach i w formie sprayu. Preparaty te opracowane są specjalnie dla kobiet planujących ciążę oraz w pierwszych miesiącach ciąży. Optymalny skład, zawierający oprócz kwasu foliowego kwas dokozaheksaenowy, zapewnia codzienną porcję składników ważnych m.in. dla prawidłowego rozwoju mózgu i oczu u płodu i niemowląt karmionych piersią.